لباس محلی اقوام ایرانی

لباس‌ محلی ایرانی امروزه بین عموم مردم رواج آنچنانی ندارد و شاید کمتر در سطح شهر مردم را با پوشش سنتی ببینیم.

اما هر کدام از این لباس‌ها دنیایی از اصالت را با خود به دوش می‌کشند و تجلی باورها و عقاید و فرهنگ یک قوم هستند.

ایران سرزمین اقوام مختلف با فرهنگ‌ها و زبان و علایق متفاوت است و همین آن را به جایی برای ماجراجویی و آشنایی با رنگین کمانی از اقوام مختلف تبدیل کرده است.

در هر برش و دوخت و تزئینی از لباس‌های محلی حرف و نکته‌ای نهفته و می‌توان آن را نماد خاصی دانست.

مثلا لباس محلی دختر مجرد با لباس زنی که تازه ازدواج کرده یا سنی از او گذشته، بسته به هر قوم در رنگ یا طرح متفاوت است.

در ادامه این نوشتار با  لباس‌های محلی اقوام مختلف ایرانی و فلسفه و کاربرد این لباس‌ها بیشتر آشنا خواهیم شد.

لباس محلی بلوچی

می دانستید که لباس بلوچی گران‌قیمت‌ترین لباس محلی ایرانی است؟

لباس بلوچی اهالی سیستان و بلوچستان از چابهار تا زاهدان و به دلیل سوزن دوزی‌های زیبا و رنگارنگ و همچنین به خاطر الیاف ابریشمی که در بافت لباس به کار می‌رود، گران قیمت‌ترین لباس محلی ایرانی است.

وجود رنگ‌های مختلف در این لباس‌ها شما را سر ذوق می‌آورد و دوست دارید ساعت‌ها به ظرافت طرح‌های سوزن دوزی شده‌ی لباس‌ها که برخی آن را الهام گرفته از سنگ نگاره‌های تاریخی می‌دانند، نگاه کنید.

درباره مسیر شگفت انگیز گردشگری در سفر به چابهار در مجله جاجیگا بخوانید.

لباس محلی زنان بلوچ

لباس محلی زنان بلوچی شامل پاجامگ(نوعی شلوار گشاد و چین‌دار)، تکو(چارقد)، سریگ(روسری بزرگ‌تر از چارقد) و سربند، چادری به نام دولاق، دامن گشادی به اسم تمبو و پیراهنی بلند که از دو طرف چاک دارد، است.

هنر سوزن دوزی زینت بخش لباس زنان بلوچ است.

برای سرپوش زنان جوان از رنگ‌های شادتری استفاده می‌شود و زنان سن بالا رنگ‌های تیره‌تر را ترجیح می‌دهند.

زنان هنرمند بلوچی ایده‌های خلاقانه‌ای برای زیباترکردن خود دارند؛ مثلا برای بافت موهایشان از استوانه‌های نقره‌ای که به آن‌ها (مودیگ) گفته می‌شود استفاده می‌کنند.

مودیگ: یک قطعه نقره‌ای استوانه شکل و یا خمره‌ای با طرح ماه و ستاره و ..است که رشته موی بافته شده را درون آن می‌کشند.

زیورآلات بخش مهمی از پوشش زنان بلوچ را تشکیل می‌دهد و در زیباتر شدن این لباس‌ها نقش مهمی ایفا می‌کنند. مثلا می‌شود به دستبندها و گردنبندهای زیبایی که با هنر سوزن دوزی ساخته می‌شوند، اشاره کرد.

شاید از دید عموم تمام لباس‌های بلوچی یکسان و هم‌شکل دیده شود اما در حقیقت اینطور نیست و فرم و ساختار لباس‌ها و حتی نوع دوخت آن‌ها نشان می‌دهد که به کدام شهر، منطقه یا حتی طایفه تعلق دارند.

جیب نماد شجاعت و دلاوری لباس زنان بلوچ

از نکات جالبی که در لباس‌های بلوچی به چشم می‌خورد، جیب لباس‌هایشان است که آن را نمادی از شجاعت و دلاوری زنان بلوچ می‌دانند.

تا جایی که اگر زن بلوچ دچار خطا یا اشتباهی شود او را بی‌پندول یا بی‌جیب خطاب می‌کنند و گویی کاربرد این لفظ نشانه ضعف یا بی‌غیرتی در فرهنگ بلوچ است.

لباس محلی مردان بلوچ

برخلاف لباس زنان بلوچی که رنگارنگ و پر نقش‌ونگار هستند، لباس مردانه بلوچی اکثرا سفیدرنگ اند و شلوار گشاد، پیراهنی بلند به همراه عرق‌چین و عمامه‌ای که دور سر می‌پیچند، لباس مردان بلوچ را تشکیل می‌دهد.
پاک(عمامه‌ای گرد که به سر می‌بندند)، کلاه سوپی(عرق چین)، پاجامگ(شلوار گشاد و چین‌دار)، چامگ(پیراهن مردانه گشاد)، سرین بند(کمربند پارچه‌ای برای شلوار و کوش(کفش چرمی)، از اجزای این لباس مردانه هستند.

هنر سوزن دوزی بلوچی

سوزن دوزی یکی از صنایع دستی چابهار است و می‌توان آن را پرچمدار هنرهای دستی دانست که امروزه نه تنها ارزش خود را از دست نداده، بلکه توانسته توجه‌ها را به خود جلب و در دنیای مد امروزی نفوذ کند.

سوزن دوزی بلوچ، هنری با سابقه و پراز ظرافت و یکی از شیوه‌های سنتی آرایش لباس زنان بلوچی است.

برخی سوزن دوزی را الهام گرفته از سنگ نگاره‌های تاریخی می‌دانند و معتقدند در سفال‌های کشف شده مربوط به هزاره پنجم و ششم قبل از میلاد اشکالی هندسی مشابه نقوش دست زنان بلوچ دیده شده است.

نقوش سوزن دوزی بلوچی الهام گرفته از طبیعت پیرامون و واقعیت‌های محیط اطراف هستند و به چند دسته‌ی نقوش گیاهی، نقوش حیوانی، نقوش کیهانی و نقوش حاشیه‌ای تقسیم می‌شوند.

مهتاب، زنی که هنر سوزن دوزی را به دنیا نمایش داد

مهتاب نوروزی از تاثیرگذارترین و مشهورترین سوزن دوز‌های بلوچستان بود که می‌توان لقب «مادر سوزن دوزی بلوچی» را به او نسبت داد.

او در ۲۰ دی ماه ۱۳۱۲ در بلوچستان به دنیا آمد و از سن کم این هنر را از مادرش آموخت در شانزده سالگی استاد سوزن دوزی بود.

بدون شک می‌توان هویت هنر سوزن دوزی امروز بلوچ را مدیون هنر مهتاب دانست.

او در جوانی به‌خاطر ظرافت بی‌مانندی که در کار سوزن‌دوزی داشت، انتخاب شد تا بر لباس‌های فرح دیبا نقش بزند و این خود آغازی شد تا این هنر فاخر بیشتر و بهتر به مردم ایران و جهان نمایش داده شود.

سوزن دوزی‌های مهتاب بارها در نمایشگاه‌های داخل و خارج از ایران به نمایش درآمد، اما خودش تا اواخر عمر در روستای قاسم آباد این هنر فاخر را به دختران روستا آموزش می‌داد.

از افتخارات مهتاب نوروزی می‌توان به دریافت نشان درجه‌ یک هنری از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و تقدیر از او و سیزده هنرمند دیگر در سال ۱۳۸۶ توسط فرهنگستان هنر اشاره کرد و البته عمر او برای دریافت مهر اصالت از یونسکو قد نداد.

البته معاونت امور هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی نشانی با عنوان “نشان مهتاب” رونمایی کرد و گامی هر چند کوچک در مسیر زنده نگه‌ داشتن نام این هنرمند معاصر ایرانی برداشته شد.

مهتاب که هیچ‌ وقت ازدواج نکرد و همیشه تنها بود، پس از ۵۰ سال خلق هنر روی پارچه‌های بلوچ و انتقال این هنر به نسل‌های بعدتر، سرانجام در ۲۴ تیر ۱۳۹۱ چشم از جهان فرو بست.

تلفیق سوزن دوزی با دنیای مد امروزی  

تاکنون آثار فاخر هنر دست زنان بلوچ بارها در داخل و خارج از کشور در نمایشگاه‌های مختلف نمایش داده شده و با استقبال چشمگیر علاقه‌مندان به صنعت مد و لباس ایرانی مواجه شده است.

همچنین درون طرح‌ها و نقش‌های سوزن دوزی شاعرانگی و ظرافتی نهفته که با لباس‌های مدرن و امروزی به سادگی قابل تلفیق است.

امروزه طراحان مد زیادی هستند که به جذابیت این سوزن دوزی‌ها پی بردند و از این سوزن‌ دوزی‌ها در طراحی لباس‌ها و زیورآلات مختلف بهره می‌برند.

از جمله این هنرمندان می‌توان به هنرمند جوان کشورمان به نام «مریم مقیسه» صاحب برند میم اشاره کرد.

او متولد سال ۱۳۶۷ و فارغ التحصیل رشته‌ی گرافیک از دانشگاه تهران است.

و از سال ۱۳۸۷ اکسسوری‌های سوزن دوزی شده بلوچی را با برند میم راه اندازی کرده که مورد استقبال افراد زیادی در داخل و خارج از ایران قرار گرفته است.

لباس محلی کردی

قدمت لباس محلی کردی به سالیان دور و دوره هخامنشی برمی‌گردد و می‌توان آن را یکی از قدیمی‌ترین و قشنگ‌ترین لباس‌های سنتی ایران به حساب آورد.

پژوهشگران نشانه‌های مشابهی بین لباس سرداران و سربازان درون نقش برجسته‌های دوره هخامنشی و لباس کردی پیدا کرده‌اند که قدمت این لباس سنتی را تایید می‌کند.

ممکن است لباس کردی بین شهرهای مختلف کردنشین از کردستان و اورامانات گرفته تا ایلام و کرمانشاه اندکی تفاوت با هم داشته باشد اما ساختار اصلی و کلیت آن یکسان است.

در فرهنگ کردستان رقص و لباس محلی از جایگاه ویژه‌ای برخوردارند و برای شرایط آب‌وهوایی و مراسم مختلف لباس‌های متفاوتی وجود دارد.

درباره  سفر به کردستان  و مقاصد گردشگری طبیعی بی نظیر این منطقه و سفر به اورامانات  در مجله جاجیگا مطالعه کنید.

لباس محلی کردی زنانه

در لباس محلی کردی زنانه رنگ‌های شاد و تزئین‌ها و زیورآلات زیادی به چشم می‌خورد.

این تزئین‌ و زیورهای لباس‌های زنان کرد، بر پایه باورهای مختلف رایج در فرهنگ این قوم طراحی شده و رنگ‌ها و جنس‌های مختلف آن گویای طبقه اجتماعی مختلف افراد است.

در لباس‌های محلی کردی زنانه از پارچه‌های کرپ یا نخی استفاده می‌شود و از سه بخش اصلی سرپوش، تن‌پوش و زیورآلات تشکیل می‌شود.

سرپوش که از اجزای اصلی لباس کردی زنانه است از دو قسمت کلاه و سربند تشکیل می‌شود که در اصطلاح کردی به آن‌ها «کلاو» و «سروین» می‌گویند. این کلاه‌ها توسط بانوان کرد دوخته یا بافته می‌شوند و دو مدل «کلاوفس» و «کلاوزر» دارند.

کلاوفس تنها قسمت فوقانی سر را می‌پوشاند و حاشیه کلاوفس با مهره و منجوق، نواردوزی می‌شود و بالای آن سکه‌ای در وسط می‌دوزند تا روی پیشانی بیفتد.

کلاوزر نوع دیگری از کلاه‌های زنان کردی است که به نسبت کلاوفس تزیینات بیش‌تری دارد و در گذشته برای عروس‌ها و جوان‌ترها استفاده می‌شده است.

از دیگر سرپوش ها می‌توان به لچک که روسری نازک و سه‌گوشی است و با سنجاق به کلاه وصل می‌شود و سه گوشه آن روی شانه‌ها و پشت می‌افتد، اشاره کرد.

ره شتی روسری بلند دو متری است که راه راه‌های قرمز روشن و تیره دارد. این روسری مانند شنل روی لباس را می‌پوشاند.

هه وری یا کلاتی چهارگوشی ابریشمی با رنگ‌های سفید و قرمز است و نقوش اسلیمی دارد و استفاده از آن در گذشته برای عروس‌ها متداول بوده است.

شده ابریشم ضخیم قهوه‌ای سیر یا زرشکی با ابعاد دو در دو متر است که به‌عنوان سربند استفاده می‌شود.

تن‌پوش لباس محلی کردی زنانه هم شامل کراس(پیراهنی بلند و گشاد با آستین‌های بلند و یقه گرد)، سوخمه(نیم‌تنه بدون آستین مخمل با انواع تزئین‌های مختلف)، سلته(نیم تنه آستین‌دار مخملی که در زمستان روی سوخمه و کراس می‌پوشند)، کوا(قبای بلند و جلو باز مخملین با چاک‌های بلند در دو طرف) و شووال(شلوار کردی نخی گشاد که برای محافظت از سرما و به‌خصوص زمان کشاورزی و کار کردن پوشیده می‌شود) می‌شود.

در گذشته برای تزئین سوخمه بیشتر از سکه‌دوزی استفاده می‌کردند و تزئین بیشتر سوخمه نشان‌دهنده‌ی رفاه بیشتر آن خانواده بود، اما امروزه از منجوق و پولک هم برای تزئین آن استفاده می‌شود.

زیورآلات زنان کرد

از لباس‌های رنگی رنگی و شاد زنانه کردی که بگذریم به زیورآلات و تزئین‌های زیبا و مختلف لباسشان می‌رسیم.

زنان کرد از انواع سکه و مهره‌های رنگی برای تزئین لباس و یا نواردوزی در حاشیه لباسشان بهره می‌برند.

اگر از زیورآلاتی که روی سر و پیشانی از آن استفاده می‌کنند شروع کنیم، باید به پلپله( سکه‌های فراوان بالای پیشانی)، ولاگیره(یک ردیف سکه روی سرپوش است که در قسمت بالای پیشانی بسته می‌شود)، موره( انواع مهره‌های رنگی مانند تسبیح برای ثابت نگه‌داشتن کلاه)، وره تاقی(چند ردیف مهره زرد یا قرمز که کاربردی مانند موره دارد) ژیر چناکه و په لکه(مهره‌های به هم تنیده آبی و سیاه برای ثابت نگه داشتن کلاه) اشاره کنیم.

گردنبندهای زینتی زنان کرد که ملوینک نام دارد در انواع مختلف وجود دارد و زینت‌بخش لباس آنهاست. از این گردنبندها می‌توان گردنبند دل ربا(یاقوت با مهره های کوچک)، شیلان(ترکیب مهره های رنگی بزرگ و کوچک)، خشل و خاو(گیاهان معطر یا کهربا) و شه وگ یا شه وه(مهره‌های سیاه کوچک و بزرگ) را نام برد.

گوشواره‌های طلا یا دست‌ساز، انواع بازوبند، النگو و انگشترهای زیبا و کمربندهای زینتی از دیگر زیورآلاتی هستند که زنان کرد از آن استفاده می‌کنند.

استفاده از زیورآلات در بین زنان کرد به عقاید و فرهنگشان برمی‌گردد، مثلا برخی معتقدند که استفاده از مهره‌های سیاه رنگ یا گردنبندهایی از گیاهان معطر چشم زخم را از آن‌ها دور می‌کند.

 لباس محلی کردی مردانه

لباس محلی مردان کرد اغلب گشاد هستند تا تردد در میان کوه‌ها و مسیر دشوار را راحت‌تر کند.

بعضی از اجزای لباس کردی زنانه با لباس کردی مردانه یکسان است اما لباس مردانه ساده‌تر است و برعکس لباس زنانه تنها از یک جنس و رنگ در آن استفاده می‌شود.

لباس محلی کردی مردانه شامل کراس(پیراهن بلند و گشاد با آستین‌های بلند و یقه‌ای گرد)، پاتول(شلوار گشاد با پاچه های تنگ) و بالا تنه­‌ای با نام کوا است؛ که در مدل های مختلف چوغه(نیم تنه‌ای پنبه‌ای یا پشمی)، بوکانی و … دوخته شده و به همراه شال کمر، سورانی و کفش مخصوص دست دوز با نام کلاش استفاده می‌شود.

سورانی که پارچه‌ی مثلثی بلندی است که در سر آستین می‌دوزند، در لباس کردی کاربری مختلفی دارد. هنگام کار این مثلث ها را به هم بسته و آستین ها را پشت گردن می اندازند.

یا پیچیدن این پارچه به دور آستین ها درفصل سرد مانع از نفوذ سرما می شود، آستین ها را برای وضو گرفتن با سورانی دور بازو می بندند تا پایین نیفتد.

همچنین بانوان کرد در زمان مراسم و جشن ها، از سورانی های رنگارنگ در رقص های محلی مانند دستمال استفاده می کنند.

مردان کرد روی کلاه خود از پیچ(دستمالی سیاه و سفید) استفاده می‌کنند که با تنوع طرح توسط زنان کرد بافته می‌شود و از شل شدن کلاه جلوگیری می‌کنند.

دلیل گشادی شلوار یا پاتول در لباس‌های مردانه امکان تردد راحت در نقاط کوهستانی و علت تنگی پاچه های آن نفوذ نکردن سرما به داخل شلوار در فصول سرد است.

لباس محلی گیلکی

لباس محلی گیلان از رشت تا انزلی به‌ سبب رنگی رنگی بودن و الهام گرفتن از طبیعت سرسبز، در جشنواره نیویورک به عنوان شادترین لباس محلی جهان شناخته شده است.

قدمت لباس محلی گیلکی به گذشته‌های دور برمی‌گردد و بخش عظیمی از رنگ و نقش این لباس محلی از طبیعت سرسبز و خوش آب و رنگی که در آن زندگی می‌کنند، الهام گرفته شده است.

لباس محلی منطقه‌های مختلف گیلان تفاوت‌های جزیی دارد، مثل لباس‌ قاسم‌آبادی، تالشی و رسوخی.

لباس محلی گیلانی که به لباس قاسم آبادی معروف است از اجزای اصلی رقص گیلکی قاسم آبادی محسوب می‌شود.

رشت شهر باران های نقره ای گیلان با جاذبه های گردشگری است درباره سفر به رشت در مجله جاجیگا بخوانید.

لباس محلی زنان گیلانی

لباس محلی زنان گیلک متشکل از دامن‌های رنگارنگ تزئین شده با نوارهای رنگی شاد، پیراهنی از جنس ساتن در رنگ‌های مختلف و جلیقه‌ای جلو باز به رنگ مشکی که با سکه و نوار تزئین شده است.

این لباس با یک روسری زیرین به نام مندیل که با سکه در قسمت پیشانی تزیین شده و یک روسری توری دستبافت یا لچک کامل می‌شود.

جالب است  بدانید که رنگ این لباس‌ها و نوع گره زدن مندیل و تعداد و فاصله‌ بین نوارهای دامن برای زنان متاهل و مجرد متفاوت است.

مثلا همه این دامن‌ها سه نوار ثابت در قسمت پایینی دارند. برای خانم‌های مسن‌تر همین سه نوار کفایت می‌کند اما از تعداد نوارهای بیشتری برای بانوان جوان‌تر استفاده می‌شود.

همچنین پیراهن زنان متاهل با مجرد متفاوت است، لباس مجردها جلوبسته است و اگر ازدواج کرده باشند، پیراهنشان به اندازه ۳۰ تا ۳۵ سانتی متر برش دارد.

درباره سفر به بندر انزلی و مقاصد تفریخی و گردشگری بندر انزلی و منطقه آزاد انزلی در مجله جاجیگا بخوانید.

لباس محلی مردان گیلانی

لباس محلی مردان گیلانی شامل کتی به‌نام چوخا(کتی پشمی که روی لباس می‌پوشند) ، پیراهن نخی رنگ روشن، شلوار، شال، کلاه و جلیقه‌ای که با تغییر فصل ضخامتش تغییر می‌کند، است.

البته مردان گیلانی در لباس خود از کلاه‌های مختلفی استفاده می‌کنند. کلاه ترک‌دار تالشی، کلاه نمدی و پوستین کلاه که از پوست بره تهیه می‌شود، از این کلاه‌ها هستند.

یکی از قسمت‌های جالب لباس‌ محلی گیلانی مردانه، کفش یا چوموش است که به فارسی چموش می‌گویند.

معنی لغوی چموش یعنی اسب یا قاطری سرکش، به همین خاطر به کفشی که از چرم حیوانات برای راه رفتن در مناطق کوهستانی می‌ساختند، چوموش می‌گفتند.

اگر قصد سفر به گیلان را دارید، با رفتن به روستاها و اقامت در خانه‌ روستایی گیلان و یا اقامتگاه بوم گردی گیلان می‌توانید از نزدیک شاهد این لباس محلی شاد و رنگارنگ شوید.

برای اجاره ویلا روستایی در گیلان، اجاره ویلا در رشت و یا  رزرو اقامتگاه بومگردی در گیلان هم می‌توانید روی سایت جاجیگا حساب باز کنید و فقط با چند کلیک دنبال رویای خود بگردید.

لباس محلی مازندران

لباس محلی مازندران از امل و بابل تا نوشهر ، چالوس، رامسر، کلاردشت و مرزن‌آباد پر از رنگ و شادابی و طراوت است.

اما می‌توان تفاوت‌هایی در لباس‌های محلی این دو استان شمالی مشاهده کرد. مثلا زنان مازندرانی به جای دامن‌های بلند پرچین، دامن‌های کوتاه و پرچینی که به آن شلیته گفته می‌شود به همراه شلواری تیره که تمبان نام دارد، به تن می‌کنند.

از دیگر بخش‌های لباس محلی زنان مازندران می‌توان به نیم ساق(شلواری تنگ از جنس مخمل و به رنگ‌های سبز، سفید یا قرمز)، جومه(پیراهنی بلند تا زیر زانو)، چادرشو(پارچه‌ای مربعی که به صورت سه گوش به کمر می‌بندند و یا هنگام عروسی چهره عروس را با آن می‌پوشانند)، چارقد(روسری گل گلی با رنگ‌های شاد و زیبا)و مندل که نوعی سربند و سراقوچ کلاهی زنانه برای نگهداری گیسوان بافته شده است، اشاره کرد.

درباره جاهای دیدنی رامسر در مجله جاجیگا بخوانید.

لباس محلی مردان مازندران

لباس محلی مردان مازندران از پیراهنی به نام جومه، تمبان(شلوار سیاه رنگ)،لباده(تن پوش بلندی که با سال روی کمر بسته می‌شود) تشکیل می‌شود.

مردان مازندرانی از کلاه‌های مختلفی استفاده می‌کنند که هر کدام با توجه به جنسشان کاربرد مختلفی دارند.

یکی از این کلاه‌ها، کلاه نمدی است که بیشتر در فصل زمستان استفاده می‌شود. یا پوستین کلاه که از پوست بره درست می‌شود و بیشتر چوپانان از آن استفاده می‌کنند.

شب کلاه هم کلاه ساده و کاسه‌ای شکلی است که در خانه و هنگام خواب از آن استفاده می‌شود.

چوپانان مازندرانی تن پوش‌های مخصوصی دارند که از آن‌ها می‌توان  شولا(لباس پشمی بلند)، کردک، بوشلوق(تن پوشی با آستین نمدی) و پستک(تن پوش نمدی کوتاه‌تر از شولا و بوشلوق) را نام برد.

جرب(جوراب بلند)،کوش و شیخی کوش و چاروق هم از قدیمی‌ترین پاپوش‌های مردان مازندرانی محسوب می‌شوند.

فاصله شما تا اجاره ویلا و سوئیت در مازندران فقط چند کلیک است و به راحتی می‌توانید با سفر به این استان در روستاها و یا مکان‌هایی که این لباس محلی را اجاره می‌دهند، از تماشای این دنیای رنگارنگ لذت ببرید و یا حتی با لباس محلی مازندران عکس یادگیری بگیرید.

 لباس محلی ابیانه

یکی از بهانه‌های اصلی که شما را به سمت سفر به ابیانه می‌کشاند، لباس‌های رنگارنگ و گل گلی مردمان این روستاست که ثبت ملی هم شده و از زیباترین لباس‌های سنتی ایرانی محسوب می‌شود.

در این روستا رنگ‌های تیره و مشکی کمتر به چشم می‌خورد، چون اهالی این روستا همچنان به لباس سنتی خود پایبند هستند و با لباس‌های خوش آب و رنگشان به این روستا روح می‌بخشند.

در حقیقت زنان روستای ابیانه که به لباس‌های رنگی و چارقدهای سفید گل گلی‌شان معروف‌اند، حتی در مراسم عذاداری هم با لباس سیاه حاضر نمی‌شوند.

برای دیدن این لباس محلی رنگارنگ و حس خوب مردم محلی این روستا، اجاره ویلا و سوئیت در ابیانه بهترین گزینه پیش روی شماست.

لباس محلی زنان ابیانه

لباس محلی زنان ابیانه شامل پیراهن(پیراهنی یقه گرد و گشاد با تزئینات سوزن دوزی که قدش تا بالای زانو می‌رسد)، شلیته(دامن بلند و پرچین)، یل(کت بلند از جنس ترمه یا پارچه تافته با تزئین و نواردوزی روی آن)، روسری وسربند و جوراب و گیوه است.

چادرشب هم یکی از بخش‌های اصلی این لباس را تشکیل می‌دهد که توسط خود زنان ابیانه با پارچه ابریشمی بافته می‌شود.

جالب است بدانید رنگ چادرشب  دختران و زنان این روستا متفاوت است. چادر شب دختران جوان به رنگ زرد و برای زنان به رنگ قرمز است.

لباس محلی مردان ابیانه

مردان ابیانه پیراهن‌های مختلفی بنا بر گرمی و سردی هوا، برای پوشیدن انتخاب می‌کنند و شلوار سیاه و گشادی به تن می‌کنند.

در پاچه‌های شلوار لباس مردانه ابیانه گلدوزی‌هایی وجود دارد، که نشان دهنده‌ی وضعیت تاهل آن‌هاست. این گلدوزی‌ها، در صورت مجرد بودن به شکل لوزی و در صورت متاهل بودن به صورت خطوط صاف هستند.

جلیقه، قبا، کلاه پشمی و گیوه از دیگر اجزای این لباس مردانه را تشکیل می‌دهند. البته مردان ابیانه شالی که توسط زنان روستا بافته می‌شود را به کمر می‌بندند.

لباس محلی آذری

لباس محلی آذری پوششی رنگارنگ و دوخته شده با هنرهای سنتی دوخت و دوز است که در مناطق آذری نشین مثل تبریز، ارومیه، اردبیل و…  در رقص‌ها و مراسم سنتی از آن استفاده می‌کنند.

همچنین روستاییان و عشایر آذری هم این لباس محلی که آن را نماد شجاعت و دلاوری اجداد خود می‌دانند، به تن می‌کنند.

آنچه لباس محلی آذری را متفاوت کرده، تنوع رنگ و طرح در آن است که به تعدد اقوام مختلف در استان آذربایجان برمی‌گردد.

نقش، رنگ و تزئینات متنوع چیزی است که به وفور در لباس زنان آذری دیده می‌شود. زنان جوان‌ از رنگ های شاد و تزئینات بیشتر و زنان سن بالاتر از رنگ‌های ساده و ملایم‌تری استفاده می‌کنند.

جنس پارچه‌هایی که در لباس‌ها آذری استفاده می‌شود بسته به توان مالی افراد متفاوت است و به دلیل آب‌و هوای سرد این منطقه برای دوخت لباس زنان از ابریشم و ترمه و لباس آقایان از پارچه‌های پشمی استفاده می‌کردند.

در گذشته میزان تزئینات روی لباس با پولک و سکه، با سطح رفاه و ثروت آن خانواده رابطه‌ مستقیم داشت.

برای سفر به ارومیه و آشنایی با زیبایی های این شهر خوش آب و رنگ با مجله جاجیگا همراه باشید.

لباس محلی آذری زنانه

لباس آذری از سه بخش اصلی سرپوش، تن پوش و پاپوش تشکیل می‌شود.

سرپوش زنان روستایی و محلی آذری شامل عرقچین، روسری، شال و چارقد، آلاچارشاب(چادر رنگی)، روبند است.

البته یکی از مهم‌ترین سرپوش‌های زنان آذری برک یا همان کلاه‌های مخصوص است که هم به صورت ساده و هم با تزئینات مختلف و پولک‌های رنگارنگ دیده می‌شود.

کوینک(پیراهنی بلند و گشاد با یقه گرد)، . جبکن(لباسی از مخمل یا ابریشم که روی کوینک پوشیده می‌شود)، دُن(نوعی پیراهن)، تومان(دامن بلند)، شلته یا دیزلیک(دامن کوتاه)، جلیقا(جلیقه)، یل(نوعی کت با پارچه مخمل و ترمه)، خود(کت معمولی، تن پوش‌های زنان آذری را تشکیل می‌دهند.

پاپوش‌های زنان هم انواع مختلفی مثل جوراب، گالش(کفش بدون پاشنه)، چاروق، قوندارا(نوعی کفش چرمی)، قیرمیزی باشماق(پاپوشی همچون دمپایی) و تک گون(کفش جشن و عروسی) را شامل می‌شود.

درباره سفر به شهر زیبای تبریز در مجله جاجیگا بخوانید.

لباس محلی آذری مردانه

یکی از بخش‌های اصلی لباس آذری مردانه، کوینک است که پیراهنی سفید و بلند است که آستین‌های بلندی دارد و به لباس‌های زمان قاجار شباهت دارد.

از دیگر اجزای این لباس مردانه می‌توان به یون بورک(کلاه‌های گردی که از پشم بز و گوسفند ساخته می‌شود)، عرقچین، آرخالیق(کت بلند) و گالش و چاروق، اشاره کرد.

لباس‌های مردانه هم مزین به دوخت‌های تزئینی مختلفی است که زیبایی‌شان را چند برابر کرده است.

لباس محلی لری

لباس سنتی اقوام لر ایران در لرستان، کهگیلویه و بویر احمد و کوهرنگ، ایلام و چهار محال و بختیاری مانند دیگر نقاط ایران رنگی رنگی و شاد و الهام گرفته از طبیعت است.

افراد جوان لباس‌های پرنقش‌ و نگار و رنگی‌تری را برای پوشیدن انتخاب می‌کنند و از این لباس‌ها در زندگی روزانه، مهمانی و عروسی‌ها و حین کوچ استفاده می‌کنند.

لباس محلی لری با تنوع پارچه و دوخت و تزئینات مختلف خود از طبقات مختلف اقتصادی افراد خبر می‌دهد .

برای آشنایی با مسیرهای گردشگری  سفر به لرستان و سفر به کوهرنگ با جاجیگا همراه باشید.

لباس محلی لری زنانه

لباس محلی زنان لر دارای قسمت‌های مختلفی چون کِراس یا جُومَه( پیراهنی بلند و گلدار با برش‌هایی ساده در کناره‌های آن با جنس‌های مختلف)، جلیقه‌ای از جنس مخمل و تزیین شده با سکه، کلنجه(نیم‌ تنه‌ای مخملی بلند و نوار دوزی شده که روی پیراهن می‌پوشند)، یال(کتی مخملی که زنان در مراسم شادی می‌پوشند) و شاوال(شلواری گشاد که دو قسمتی و دورنگ است) است.

دختران و زنان لرستان از سربندهای مختلفی استفاده می‌کنند که به سروَن معروف هستند. تَرَه و گلوَنی از این سرون‌ها هستند.

تره در واقع روسری یا چارقدی است که زنان لر در روزهای عادی به سر می‌بندند، اما گلونی پارچه‌ای ابریشمی است که روی آن بته جقه و نقوش اسلیمی چاپ شده و کاربردی متفاوت دارد. این سرپوش رنگی را بیشتر در جشن و عروسی‌‌ها روی تره به دور سر می‌پیچند.

 لباس محلی لری مردانه

لباس محلی مردان لر یکی از اصیل‌ترین لباس‌های سنتی ایران محسوب می‌شود که با طرح و رنگ خاصش گویای فرهنگ مردم این مرز و بوم  و نشانه‌‌ای از غیرت و مردانگی آن‌هاست.

لباس محلی مردان لر را کلاهی نمدی و دایره‌‌‌‌‌‌ای، پیراهن ساده‌ای که اغلب به رنگ سفید است، شلواری گشاد با دمپای تنگ و عموما به رنگ تیره، ستره که قبایی بلند و جلو باز است و به وسیله شال کمر نگه داشته می‌شود، شالی کم عرض و طویل ، گیوه و چوقا تشکیل می‌دهد.

چوقا هم در واقع بالاپوشی است که با پشم گوسفند و به دست زنان لر بافته می‌شود و در زمستان گرما را نگه می‌دارد و در تابستان خنکی و رطوبت را حفظ می‌کند.

این بالاپوش سفید مشکی با طرح‌هایی ستون مانند که از ساختمان‌های دوره هخامنشی الهام گرفته، بدون آستین است و مردان لر آن را روی لباس می‌پوشند.

لباس محلی هرمزگان

اما می‌رسیم به سرزمین تن‌پوش‌ها و زیورآلات خاص و برقع‌های زیبا و جذاب که هیچ‌وقت قدیمی نمی‌شوند.

لباس‌های محلی هرمزگان از بندر عباس تا قشم ، هرمز و کیش با تلفیقی از رنگ و طرح و نقش بازگو کننده‌ی تاریخ و داستان‌های گذشته و فرهنگ این مرز و بوم هستند.

شرایط آب و هوایی و گرم بودن هوا روی انتخاب رنگ و جنس لباس‌های این خطه تاثیرگذار بوده و لباس‌های محلی هرمزگان معمولا سبک و راحت هستند و رنگ‌هایی مثل آبی، بنفش، صورتی و سبز در آنها بیشتر دیده‌ می‌شود.

با توجه به حضور اقوام مختلفی مثل عرب و بلوچ در هرمزگان، تزئینات و زری دوزی‌های روی لباس محلی هرمزگان را الهام گرفته از هندوستان و لباس‌های عربی می‌دانند، که با توجه به رفت و آمد تاجران و دریانوردان هرمزگانی به کشورهای همسایه دور از ذهن نیست.

مسیر گردشگری در جنوب ایران  تماشایی و شگفت انگیز است با مجله جاجیگا در مسیر سفر به بندرعباس  سفر به قشم  و سفر به جزیره زیبای کیش همراه شوید.

 لباس محلی زنان هرمزگان

پیراهن زنان هرمزگانی انواع مختلفی دارد که از آن‌ها می‌توان به کندوره، گون، اشکم، نشته، آستین فراخ، کلوش، عجمی، چینی، گشاد عربی و ساده شلالی اشاره کرد، که بعضی از این پیراهن‌ها بلند و تا مچ پا و برخی کوتاه‌ترند.

پیراهنی که کاربرد روزمره دارد از جنس تترون و خنک‌تر است اما برای دوخت پیراهن‌های مهمانی از پارچه‌های زربافت که گران قیمت‌تر هستند، استفاده می‌شود.

ویژگی اصلی شلوار بندری تنگ بودن دمپا و تزئینات متفاوتی است که روی آن دیده می‌شود. این شلوار از مچ تا زانو تنگ و قسمت بالای آن حالت گشاد و راحت دارد.

تزئینات مختلف روی دمپای شلوار مثل حاشیه‌دوزی، گلابتون‌دوزی و پولک دوزی این شلوار را ارزشمندتر کرده و قیمت بالایی دارد.

شلوار بندری از جنس‌های مختلفی از جمله تترون، پوپلین، چیت، اطلس و ساتن بسته به نوع کاربردش و با رنگ‌های متنوع دوخته می‌شود و می‌توانید دنیایی از رنگ را در این لباس‌ها تماشا کنید.

چادری که زنان هرمزگانی به سر می‌کنند با آنچه همیشه از چادر به ذهن دارید، متفاوت است. زنان هرمزگانی چادرهایی با رنگ‌ شاد و متنوع و نقش‌های زیبا و جذاب به سر می‌کنند.

چادر بندری به دو روش نیم‌لا و کول زدن بسته می‌شود. در یکی از این روش‌ها یک گوشه چادر را بر روی دوش می‌اندازند و طرف دیگر آزاد است و در روش دیگر یک طرف چادر را دور سر می‌پیچند وگوشه آن را رها می‌کنند.

اما نوبت می‌رسد به مهم‌ترین جزء لباس محلی هرمزگان یعنی برقع که علاوه بر جنبه‌ی تزئینی به عنوان حجاب و پوشش هم کاربرد دارد.

برقع پوششی روی صورت است که مانع از تابش مستقیم آفتاب جنوب می‌شود و با رنگ‌ها و طرح‌های متنوع و تزئین‌های جذاب در پوشش زنان دیده می‌شود.

تزئینات و اندازه و رنگ برقع نشان دهنده وضعیت تاهل زنان است. مثلا برقع دختران کوچک‌تر و فضای داخلی آن مشکی است اما تازه عروس‌ها برقع‌های بزرگتر و با تزئینات بیشتر روی صورت می‌گذارند.

تکمیل کننده‌ لباس محلی زنان هرمزگان روسری حریری است که به اورنی معروف است. اورنی در رنگ‌های شاد و با تزئینات متنوع وجود دارد.

درباره سفر به جزیره شگفت انگیز خلیج فارس سفر به هرمز در مجله جاجیگا بخوانید.

لباس محلی مردان هرمزگان

مردان هرمزگان در گذشته پیراهن‌های بلندی به نام کندوره به تن می‌کردند که با تغییر فصل و دمای هوا، ضخامت لباس هم تغییر می‌کرد.

مردان بندری با توجه به شغل و مراسمی که قصد حضور دارند، لباس‌های متفاوتی می‌پوشند مثلا ناخداها و صیادان پیراهنی مخصوص کار دارند و پیراهن حریر سفیدی مخصوص مراسمات و مهمانی‌ها.

از دیگر پوشش‌های مردان بندری می‌توان به کُلاه، لُنگ، دستمال، پی جامه، کُت، پیراهن، قبا، دگله، پالتو، ژاکت، شال گردن و گیوه اشاره کرد.

اگر قصد سفر به هرمزگان را دارید، ثبت یک عکس یادگاری با این لباس‌های زیبا و رنگارنگ در آلبوم خاطراتتان را فراموش نکنید.

برای اجاره ویلا و سوئیت در هرمزگانو یک اقامت مطمعن هم کافی است به سایت جاجیگا بروید و اقامتگاه دلخواه خود را انتخاب کنید.

 لباس محلی ترکمن

لباس محلی مردمان ترکمن که در استان گلستان و شهر زیبای گرگان در بخش‌هایی از خراسان ساکن هستند، از جنس‌های مختلفی مثل ابریشم، پوست، کتان و پنبه تهیه می‌شود و با رنگ‌های زنده و جذابش دل از شما می‌برد.

جالب است بدانید که ترکمن‌ها این پارچه‌ها را خودشان تهیه می‌کنند و با رنگ طبیعی رنگ می‌زنند مثلا زنان ترکمن خودشان کرم ابریشم را پرورش می‌دهند و از آن پارچه ابریشمی زیبا می‌بافند.

 لباس محلی زنان ترکمن

ترکمن‌ها در رده‌های سنی مختلف و در شرایط متفاوت مثل کار، زندگی روزمره و جشن‌ها، لباس‌های متفاوتی می‌پوشند و این تفاوت، تنوع زیادی در لباس‌های محلی زنان ترکمن به وجود آورده است.

زنان ترکمن پیراهن‌های ابریشمی به تن می‌کنند که به رنگ قرمز تمشکی است و به همین دلیل قیرمیز کوینک نامیده می‌شود.

آستین‌های این پیراهن بلند است و روی یقه و سرآستین آن، سوزن دوزی‌های ظریف و زیبا به چشم می‌خورد.

روی این پیراهن بالاپوشی که چابیت نام دارد و در دو نوع ابریشمی و مخملی است، پوشیده می‌شود.

کمربند ابریشمی بلندی که زنان ترکمن به دور کمر می‌بندند تا پیراهن کوتاه‌تر شود و هنگام کار و فعالیت در دست و پایشان نباشد، قوشاق نام دارد. البته برای نوعروسان از قوشاق سبز رنگ استفاده می‌کنند و معتقدند او را در برابر چشم زخم حفظ می‌کند.

شلوار زنان ترکمن که بالاق نام دارد، شلواری گشاد است که در قسمت دمپا تنگ می‌شود و با سوزن دوزی آن را تزئین می‌کنند.

زنان ترکمن از گذشته برای پوشاندن سر از پوشش‌های مختلفی استفاده می‌کردند. مثلا بوروک که یک کلاه گرد و صاف است و دختران آن را به همراه زیور آلات مختلف بر سر می‌کنند.

یا توپبی که کلاه‌هایی به شکل مخروط ناقص هستند و  دختران ترکمن‌ پس از عروسی بوروک را کنار گذاشته و توپبی قرمزی به نشانه شادی بر سر می‌کنند.

چارقد که روسری بزرگی است و زنان ترکمن حین مهمانی و خرید و عروسی سربند خود را با آن می‌پوشانند.و یا چاشو که روسری مربعی و ابریشمی نازک است و حکم چادر را دارد.

البته روسری‌های دیگری مانند یایلیق و قینگاچ هم بین زنان ترکمن رایج است که کاربردهای مختلفی هم دارند.

کلاه هم یکی از انواع پوشش‌های مهم زنان ترکمن است که معمولا بعد از ازدواج به نشانه متاهل بودن از آن استفاده می کنند.

زیورآلات زنان ترکمن

زیورآلات از جنس‌های مختلفی مثل طلا و نقره و فلزات کم ارزش‌تری مثل برنج و ورشو، بخش مهمی از پوشش زنان ترکمن را تشکیل می‌دهند، طوری که حتی بخش زیادی از آرایش عروس‌های ترکمن شامل همین زیورآلات می‌شود.

این زیورآلات انواع مختلفی دارند و شامل دستبند، گردنبند، منجنیق و انگشتر می‌شوند که عمدتا از نقوش هندسی و طرح‌های گیاهی و حیوانی و انتزاعی الهام گرفته شده‌اند و نمادی از جهان پیرامون هستند.

زنان ترکمن از این زیورآلات در تزئین مو، سر و پیشانی و کمربند استفاده می‌کنند.

مثلا یکی از این زیورآلات کلاهی فلزی است که قبه نام دارد و همچون تاجی درخشان زنان ترکمن آن را بر سر می‌کنند.

یا کمربندی که با سکه و منجوق تزئین شده و بسیار هم سنگین است و آن را بیل قشاق می‌نامند. همچنین به زیورآلاتی که زنان ترکمن برای تزئین موهای خود از آن استفاده می‌کنند اسئق گفته می‌شود.

لباس محلی مردان ترکمن

لباس مردان ترکمن را تن پوشی به نام دون که ردای بلند و اصیل ترکمن است و با ابریشم دوخته می‌شود، روپوشی به نام قبا و پیراهن ساده و آستین بلندی که کوینک خوانده می‌شود، تشکیل می‌دهد.

شلوار مردان ترکمن هم یالاق نامیده می‌شود و شلواری گشاد با برش‌های ساده است که مسن‌ترها رنگ سفید و جوان‌ها رنگ سبز آن را به تن می‌کنند.

کلاه از اصلی‌ترین جزء پوشش مردان ترکمن محسوب می‌شود و جایگاه ویژه‌ای دارد. تلپک نوعی کلاه ترکمنی است و از پوست گوسفند درست می‌شود و بوروک نوعی کلاه سوزن دوزی‌ شده است و هم زنان و هم مردان از آن به عنوان عرقچین استفاده می‌کنند.

چکمه‌های بلند چرمی با نوک برگردان که به آن ایدیک هم می‌گویند، از اصلی‌ترین پاپوش مردان ترکمن محسوب می‌شود و در سوارکاری که ورزش اول ترکمن‌ها است از آن استفاده می‌شود.

لباس محلی قشقایی

طیفی از رنگ‌های مختلف که از طبیعت الهام گرفته شده را در تار و پود لباس‌های محلی عشایر قشقایی و در سفر به شیراز  می‌توانید ببینید.

لباس‌های رنگارنگ و زیبای عشایر به برندی برای استان فارس تبدیل شده و بازتابی از فرهنگ مردم این مرز و بوم است.

خوس‌بافی یکی از انواع سوزن دوزی و هنر دست زنان شهر اوز است که از گذشته برای تزئین لباس عروس و لباس محلی از آن بهره می‌بردند.

لباس محلی زنان قشقایی

یک پیراهن بلند به نام کینگ با یقه‌ای کاملا بسته و چاکی که از پایین تا نزدیک کمر ادامه دارد و پوشش دامنی پرچین که تنبان ترکی (تورکی تومبان) نام دارد، بخشی از لباس محلی قشقایی را تشکیل می‌دهند.

دلیل چین‌های زیاد تنبان ترکی به این خاطر است که هنگام وزش باد چین‌ها جایگزین هم شوند و پوشش لباس از بین نرود.

زنان عشایر شیرازی برای پوشش موهای خود از پارچه‌های ظریف و نازکی که با ملیله و مهره‌های مختلف تزئین شده و به آن چارقد گفته می‌شود، استفاده می‌کنند.

البته در فصول سرد دستمالی از جنس ابریشم یا حریر که به آن یاغلوق می‌گویند، به پیشانی می‌بندند و در پشت سر گره می‌زنند تا از آنها در برابر سرما محافظت کند.

یکی دیگر از لباس‌هایی که زنان عشایر در فصل سرما به تن می‌کنند، آرخالیق نام دارد که لباسی گرم و سنگین است و روی لباس خود می‌پوشند.

لباس سنتی مردان قشقایی

پوشاک مردان عشایر هم از یک پیراهن بلند که گاهی طرح دار و گاه ساده است، شلوارهایی تیره، کلاه‌های نمدی و دستاری بلند که به کمر می‌بندند، تشکیل شده است.

کلاه نمدی که مردان قشقایی موظفند همیشه بر سر بگذارند، کلاهی معمولی نیست؛ بلکه آن‌ها کلاه نمدی دو گوشه‌ای بر سر می‌گذارند که علاوه بر زیبایی و وقار از تابش نور آفتاب هم جلوگیری می‌کند و زمان وزش باد و طوفان به دلیل سنگینی از سر نمی‌افتد.

مردان عشایر هم از آرخالیق در پوشش خود استفاده می‌کنند که لباسی بلند و گشاد با چاکی طویل در دو طرف است.

چوقا هم عبای نازکی به رنگ کرم است که مردان برای جشن‌ها، شکار و جنگ روی لباس خود می‌پوشند.

سخن آخر

لباس محلی بازگو کننده روح و هنر و فرهنگ هر سرزمین است.

طرح و رنگ و هنرهایی که در دوخت و دوز لباس‌های سنتی هر منطقه استفاده می‌شود، تاریخ و سرنوشت مردم را روایت می‌کند.

با شناخت لباس محلی بخشی از هویت و تاریخ هر سرزمین آشنا می‌شویم.