صنایع دستی چابهار

صنایع دستی چابهار تاریخچه‌ای از هنر اصیل مردمانش را به نمایش می‌گذارد و آیینه‌ای تمام نما از فرهنگ مردم چابهار است.

همین که به بازار سنتی چابهار قدم بگذارید، بازی رنگ و نقش توجه شما را به خود جلب می‌کند و دکه‌های کوچکی را می‌بینید که مردان و زنان محلی با عشق در آن‌ها به خلق صنایع دستی زیبا مشغول هستند.

صنایع دستی، در دنیای شلوغ و ماشینی امروز یک موهبت حساب می‌شود که به زندگی بی روح ما لطافت و زیبایی و رنگ می‌بخشد.

هنری که از طبیعت الهام گرفته و با اندیشه و تفکر مردم بلوچی آمیخته و نسل به نسل چرخیده تا به ما رسیده است.

سوزن دوزی، حصیربافی، سفال گری و زیور آلات محلی از جمله صنایع دستی چابهار هستند که به وفور در بازارهای محلی و مراکز خرید چابهار یافت می‌شوند.

سفر به چابهار در کنار تمام دیدنی‌ها و جاذبه‌های آن فرصتی برای لمس و حفظ این صنایع دستی ارزشمند است.

با اجاره سوئیت و ویلا در چابهار و اقامتی چند روزه در این شهر دلفریب، خاطرات منحصربه‌فردی را در دفتر زندگی‌تان رقم خواهید زد.

در ادامه این نوشتار به معرفی کامل صنایع دستی و مراکز خرید چابهار می‌پردازیم.

سوزن دوزی، هنری با هزاران نقش و طرح رنگارنگ

طرح‌هایی الهام گرفته از رویاهای زنان بلوچی با تنوع طرح و نقش و رنگ که به کمک نخ و سوزن و قلاب روی پارچه‌های ساده نقش می‌بندند.

هنر سوزن دوزی یکی از بهترین و البته قدیمی‌ترین صنایع دستی مردم چابهار محسوب می‌شود که شهرت جهانی دارد و گاه به آن بلوچی دوزی هم می‌گویند.

سوزن دوزی هنر تزیین و طراحی پارچه به وسیله نخ‌های رنگی است که می‌توان آن را بازتابی از دردها، آمال و آرزوهای زنان بلوچ دانست.

درباره سفر به گیلان و درباره صنایع دستی گیلان  در مجله جاجیگا بخوانید.

اگر دنبال یک سوغاتی گران قیمت‌تر هم هستید، سراغ لباس‌های سوزن دوزی شده‌ی بلوچی بروید. که با ظرافت و زیبایی تمام به هزاران طرح و نقش در هم تنیده و رنگارنگ مزین شده‌اند.

خوب است بدانید سوزن دوزی انواع مختلفی نظیر ابریشم دوزی، گلابتون دوزی، نقده‌‌ دوزی، پته‌‌دوزی، سکمه‌‌دوزی و غیره دارد.

در مسیر گردش در جنوب ایران و مناظر طبیعی شگفت انگیز سواحل خلیج فارس با جاجیگا همسفر شوید.

خمک دوزی، هنری به سپیدی ابریشم

هنر خمک دوزی درواقع نوع خاصی از سوزن دوزی است که در آن نقوش اصیل بلوچی به شکل برجسته و با نخ‌های ابریشمی سفید و ظریف و اکثرا روی پارچه‌هایی از جنس کتان دوخته می‌شوند.

نقوشی که در خمک دوزی استفاده می‌شوند، بیشتر به شکل‌های برجسته هندسی مربع، لوزی، مثلث، گل‌های هشت پر و… ‌هستند.

از این هنر زیبا و ظریف بیشتر برای تزیین لباس مخصوصا دور یقه و سر آستین لباس‌ها و یا برای تزیین و زیباتر کردن جانماز و دستمال سفره و کوسن و رومیزی و از این دست چیزها استفاده می‌کنند.

درباره سفر به بندر بوشهر و سواحل زیبا و مردم دلگرم بندر در مجله جاجیگا بخوانید.

سفال گری، جادوی آب و خاک و رنگ

قدمت هنر سفال گری در سیستان و بلوچستان به عصر پارینه سنگی برمی‌گردد و سفال‌های کشف شده در شهر سوخته ۳۲۰۰ سال پیش از میلاد مسیح شاهد این ادعا است.

سفال گری یکی از صنایع دستی  چابهار است که اکثرا به شیوه سنتی و با دستان هنرمند مردم محلی ساخته می‌شود و خیلی خبری از چرخ سفال گری نیست.

ویژگی جالب و متفاوت سفال‌ چابهار در رنگ آنهاست که به دلیل نوع خاص خاک این منطقه، بعد از پخت، سفال‌ها به رنگ قرمز درمی‌آیند.

این صنایع دستی سفالی شامل کاسه، بشقاب، قندان، قوری، گلدان، کوزه و… می‌شوند و در سفر به چابهار حتما یک یادگاری سفالی کوچک به عنوان یادگاری بخرید.

دودنی بافی، هنری تزیینی و در حال فراموشی

دودنی بافی هنر دستان زنان و دختران چابهار است که با ذوق و هنرشان از وسایل ارزان قیمت و در دسترس یک وسیله تزینی توری مانند می‌سازند و به اعتقاد مردم محلی برای دفع چشم زخم از مال و جان هم کاربرد دارد.

این تورهای تزیینی با گیاهان علفی و دانه‌های گرد اسپند( دودنی) بافته می‌شوند .

متاسفانه امروزه با تغییر سبک زندگی و ورود تجملات و تزیینات خارجی این هنر در حال نابودی و فراموشی است و نیازمند توجه بیشتری است.

حصیر بافی، قدمتی به درازای نخل‌های بلوچ

هنر حصیر بافی جایگاه ویژه‌ای در زندگی مردم سیستان و بلوچستان دارد. هنری با پیشینه ای به درازای شهر سوخته و دریاچه هامون.

حصیربافی به بافت رشته‌های حاصل از برگ درخت نخل به کمک دست و با ابزار ساده دستی گفته می‌شود.

در چابهار مردان و زنان زیادی را می‌بینید که مشغول به بافتن حصیر و ساخت صنایع دستی مختلفی مثل سایبان، توتن( نوعی قایق حصیری)، گلدان، انواع سبد، زیرانداز، کیف و بادبزن هستند.

آیینه‌دوزی و سکه دوزی، انعکاس نور و آیینه در پارچه

اما نوبت می‌رسد به یکی از زیباترین و ظریف‌ترین هنر دست زنان بلوچ، یعنی آیینه دوزی که هنر دوختن آیینه و سکه و پولک‌های کوچک بر روی پارچه است.

مردم خون‌گرم بلوچستان معتقدند که آینه انعکاس واقعیت‌ها است و همین موضوع سبب شده تا آینه دوزی به یک فرهنگ غنی در این خطه وسیع تبدیل شود.

به آیینه دوزی در گویش محلی «ایران سامان» هم می‌گویند و بین بومیان طرفداران زیادی دارد و بیشتر آن را در تزیین مرکب نو عروسان در دور گردن شترها می‌توانید ببینید.

آیینه دوزی و سکه دوزی کاربردهای مختلفی دارند و درتزیین لباس‌های محلی همچون جلیقه و لباس زنان یا کلاه مردان، روتختی و تزیین اتاق‌ها و یا انواع دیوارکوب‌های زیبا استفاده می‌شود.

چادر بافی، هنر دست عشایر

از آنجایی که در چابهار هنوز عشایر چادرنشین دیده می‌شود، هنر چادر بافی جزو محصولات پرکاربرد و صنایع دستی ارزشمند آن محسوب می‌شود.

عشایر سیاه‌چادر یا پلاس را بر روی دار می بافند و از موی بز به عنوان تار و پود آن استفاده می‌کنند.

گلیم‌ بافی، آمیزه‌ای از هنر و طبیعت

اگر می‌خواهید یک سوغاتی ارزشمند از چابهار بخرید، می‌توانید سراغ گلیم‌های زیبا و رنگارنگ آن بروید.

مواد اولیه برای بافت گلیم را عشایر از پشم دام‌هایشان تهیه می‌کنند و با ترکیب نقش‌ها و رنگ‌های مختلف گلیم‌های زیبا خلق می‌کنند.

در گذشته از گلیم معمولا به عنوان زیر انداز و یا رواندازی حیوانات باربر استفاده می‌شده اما امروزه از آن به عنوان دکوراسیون و تزیینات مختلف برای منزل هم استفاده می‌شود.

صدف و معرق صدف و وسایل زینتی

اگر کمی حوصله به خرج دهید حین قدم زدن در ساحل چابهار، به صدف‌های زیبا و متفاوتی برمی‌خورید که می‌توانند به عنوان سوغات چابهار در چمدان شما جایی داشته باشند.

البته بومیان و عشایر چابهار از موجودات دریایی، صنایع دستی زیبای خلق می‌کنند که حتما برای شما جالب خواهد بود.

از این صنایع دستی می‌توان به معرق صدف و ساخت انواع تابلو و مجسمه و یا ساخت وسایل زینتی مثل دستبند و گردنبند از حلزون‌، گوش ماهی و مرجان و ساخت انواع اکسسوری زیبا سوزن دوزی شده اشاره کرد.

مراکز خرید چابهار برای خرید صنایع دستی چابهار

بعد از آشنایی با انواع مختلف صنایع دستی چابهار، نوبت آن است که بازارهای اصلی و قابل اعتماد چابهار را بشناسید تا بتوانید این صنایع دستی زیبا و ارزشمند را از آنجا بخرید.

بازار سنتی چابهار ( دکه بازار)

اگر دنبال یک بازار رنگارنگ و جذاب با انواع مختلف سوغاتی و صنایع دستی محلی می‌گردید، باید سراغ دکه بازار بروید.

این بازار سنتی که  بزرگ‌ترین بازار چابهار است و همه نوع وسایلی در آن پیدا می‌شود، به صورت غرفه و دکه‌های کوچک طراحی شده به همین دلیل به این نام معروف شده.

اگر خانم هستید و به طراحی روی دست علاقه دارید، حتما دستتان را به زنان خوش ذوق بلوچی بسپارید و از نقش و نگارهای زیبا و رنگارنگی که با حنا روی دستتان حک می‌کنند لذت ببرید.

در این بازار انواع صنایع دستی و سوغاتی مختلف از پارچه‌های رنگی و سوزن دوزی شده گرفته تا وسایل زینتی و خوراکی‌های مختلف و ادویه‌جات خوش رنگ و عطر پیدا می‌کنید و قول می‌دهم ساعت‌ها در این بازار گیر می‌کنید و متوجه گذر زمان نخواهید شد.

مرکز خرید صدف

اما اگر طرفدار بازارهای مدرن و جدید و مراکز خرید بزرگ هستید، بهترین انتخاب مرکز خرید صدف است که لقب بزرگترین مرکز خرید چابهار را به خودش اختصاص داده است.

در این مرکز خرید از انواع لوازم خانگی با برندهای مختلف و قیمت‌های مناسب گرفته تا پوشاک و شکلات و چای و لوازم آرایشی بهداشتنی با کیفیت و قیمت‌های مطلوب و مناسب پیدا می‌شود.

درباره سفر به جزیره کیش و مراکز خرید جزیره در مجله جاجیگا بخوانید.

مرکز تجاری ابریشم

یکی دیگر از مراکز خرید پرطرفدار چابهار که از شیر مرغ تا جان آدمیزاد در آن پیدا می‌کنید، مرکز تجاری ابریشم است.

در طبقه اول این مجموعه واحدهای تجاری متفاوت با انواع و اقسام وسایل مختلف مثل پوشاک،  لوازم آرایشی و بهداشتی، لوازم خانگی و زیورآلات و یک کافی شاپ جای گرفته و طبقات بعدی آن هم هایپرمارکت قرار دارد.

بیشتر مغازه‌های این مرکز تجاری نمایندگی برندهای معتبر ایرانی و خارجی هستند و اگر به کالاهای مارک علاقه دارید حتما به آن سربزنید.

بازار تیس

این بازار به مرکز اجناس چینی شهرت دارد و علت آن هم وجود محصولات چینی در طبقه دوم این مرکز خرید است.

اگر به دنبال کالای مارک و گران قیمت نیستید، این بازار انتخاب مناسبی است که می‌توانید انواع پوشاک، لوازم آرایشی و بهداشتی، عطر و ادکلن و پتو لوازم خواب را با قیمت مناسب بخرید.

در قسمتی از این مجموعه فروشگاه‌های لاستیک خودرو هم وجود دارد.

همچنین در فضای بیرونی این مرکز خرید، چند کافی شاپ و فست فود و رستوران وجود دارد که بعد از یک خرید طولانی می‌توانید حسابی خستگی در کنید و غذاهای خوشمزه محلی میل کنید.

از دیگر مراکز خرید چابهار می‌توان به مرکز خرید پردیس و مرکز خرید صالحیار هم اشاره کرد.

سخن آخر

سوغات چابهار، زیبا، هنرمندانه، خاص و با ارزش است.

انواع هنرهای دستی و دوخت و دوز بانوان بلوچ را می‌توان در صنایع دستی چابهار دید و به عنوان سوغاتی ارزشمند خریداری کرد.