پریسا سجادیموسیقی محلی بوشهر یکی از گرم و دلنشین‌ترین نواهای محلی ایرانی است که از حال و هوای گرم خطه جنوب و اهالی خونگرم بوشهر حکایت می‌کند.
این روزها نسیم خنک خلیج فارس به ساحل بوشهر می‌رسد و خبری از داغی آفتاب جنوب نیست.
زمستان بهترین وقت سفر به این شهر ساحلی و همنشینی با اهالی بوشهر و گوش سپردن به نوای موسیقی و همراه شدن با ریتم دمام و نوای نی عنبان است.
این روزها بسیاری از کافه‌های بوشهر با گروه‌های موسیقی محلی و اجرای زنده از گردشگران استقبال می‌کنند.
مسافران بوشهر برای جای ماندن، انتخاب‌های متنوعی دارند. با ورود به سایت جاجیگا و جست‌وجوی بوشهر لیست اقامتگاه‌های این شهر ردیف می‌شود.
با اجاره سوئیت و آپارتمان مبله در بوشهر ضمن گردش و در این شهر زنده و مهمان‌نواز اقامتی امن و راحت را تجربه خواهید کرد.
در این نوشته در مسیر سفر به بوشهر و دل سپردن به موسیقی محلی بوشهر با جاجیگا همراه شوید.
موسیقی بوشهر
موسیقی بخش مهمی از زندگی و حال و هوای مردم بوشهر است و در تار و پود زندگی آنها حضور دارد.
چه در جشن و شادی و چه در سوگ و غم موسیقی در این شهر حضور دارد و در زندگی روزمره و کوچه پس کوچه‌های شهر و لب ساحل می‌شود صدای ساز و آواز را شنید.
موسیقی بوشهری بسیار متنوع است و مهم‌ترین دلیل این تنوع آوایی، بندری بودن این شهر است.
موسیقی و سازهای آفریقایی و عرب، سوار برکشتی‌های پهلو گرفته بر بندر بوشهر به این شهر راه یافتند و با موسیقی بوشهری آمیختند و نتیجه، نوای دلنشین و گرمی است که از ساز و آواز این منطقه به گوش می‌رسد.
فستیوال موسیقی کوچه بوشهر
فستیوال کوچه برای اولین بار در اسفند ماه سال ۱۳۹۶ و سال بعدش در بوشهر برگزار شد و خاطره ای فراموش نشدنی برای طرفداران موسیقی های زنده و اصیل ساخت.
با شیوع پاندمی شیوع کرونا این جشنواره متوقف و بار دیگر در سال ۱۴۰۲ برگزاری این جشنواره در بوشهر از سر گرفته شد.
موسیقی بندری به خصوص موسیقی اصیل بوشهری اصلی ترین سبک موسیقی جشنواره کوچه است با این حال اما خوانندگان و نوازندگان از نقاط مختلف ایران در این فستیوال با سبک موسیقی خاصی که دارند اجرا می‌کنند.
فستیوال کوچه در روز بزرگداشت بوشهر برگزار می شود و یک گردهمایی شاد و موسیقایی است که به مدت شش روز برگزار می‌شود و حال و هوای پر شور و حالی به این شهر مهمان نوازو اهالی باصفاش می‌بخشد.
سازهای موسیقی بوشهری
سازهای معروف این منطقه عبارت‌اند از سنج، دمام، بوق، نی، انبان، عود، نی جفتی، ساز لیوا بوشهری و دهل که در موسیقی شاد و عزا نواخته می‌شوند.
دمام
دمام ساز کوبه‌ای پوستی دو طرفه است که به وسیله چوب و دست همراه با سازهای دیگری مثل سنج، بوق، نی انبان و نی جفتی نواخته می‌شود.
دمام اصالتی آفریقایی دارد و از مسیر دریا به سواحل جنوب ایران رسیده.
دمام توسط گروهی از نوازندگان در حال حرکت از مکانی به مکانی دیگر با دسته‌های عزاداری نواخته می‌شود.
در گذشته چون هر محله دمام نواز خود را داشته و نوازندگان هر محله، حق عبور از محله دیگر را نداشته‌اند.
امروزه دمام فقط شروع مراسم سینه‌زنی را اعلام می‌کند.
نی‌انبان
نی‌انبان سازی بادی و یکی از قدیمی‌ترین سازهای بوشهری است.
تولید صدا در این ساز به این شیوه است که هوا از طریق لوله دمیدنی وارد انبان شده و با فشار بازوان نوازنده به انبان هوای لوله صوتی مرتعش شده و نوای موسیقی ایجاد می‌شود.
تومبا
تومبا ساز آفریقایی است که با دو دست نواخته می شود.
دهل پیپه
دهل پیپه دو طرفش از پوست ساخته شده و یک طرف آن را با چوب می نوازند و در موسیقی لیوا از آن استفاده می شود.
سنج
سنج از جنس فلزی سخت و محکم است که به آن هفت جوش می گویند. ساز سنج با کوبیدن به هم صدا تولید می کند و معمولا همراه با دمام نواخته می‌شود.
تمپو
تمپو سازی کوبه‌ای و تغییر شکل یافته تنبک است با این تفاوت که جنس بدنه آن از فلز و پوستش از پلاستیک یا تلق است.
سبک‌های موسیقی بوشهری
لیوا، یزله خوانی، خیام خوانی، سبالو، چاووش خوانی و شروه خوانی سبک‌های متنوع موسیقی بوشهری هستند.
خیام خوانی
خیام‌خوانی، خیامی یا رباعی‌خوانی، خواندن رباعیات خیام به آواز و همراه با ساز است.
این موسیقی در محافل دوستانه بوشهری‌ها به‌خصوص در شب‌نشینی و گردهمایی آنها خوانده می‌شود. این موسیقی همراه با فلوت و یک ساز ضربی مثل تمبک و دایره اجرا می‌شود و شنوندگان هم دست می‌زنند.
خیام خوانی معروف‌ترین موسیقی محلی بوشهری است که تک‌خوان آن را اجرا می‌کنند.
درباره کافه های بوشهر در مجله جاجیگا بخوانید.
شروه‌خوانی
شروه یعنی نغمه آرام و شروه‌خوانی نوعی دوبیتی است که به آوازی غمگین و به زبان محلی اجرا می‌شود.
شروه‌خوانی از انواع موسیقی لری است که در بوشهر و هرمزگان اجرا می‌شود و احترام ویژه‌ای دارد.
شاهنامه‌خوانی
شاهنامه‌خوانی سبکی دیگر از موسیقی بوشهر است که به صورت تک یا چندنفری در محافل شبانه و ادب و فرهنگ با آواز اجرا می‌شود. اجرا می‌شود.
نوحه‌خوانی
نوحه‌خوانی سبکی از موسیقی بوشهر است که در شهرهای مذهبی در ایام سوگواری خوانده می‌شود.
بیت خوانی
بیت‌خوانی بیشتر در میان جوانان رواج دارد و معمولا در عزا و جشن عروسی اجرا می‌شود.
نی مه‌خوانی
نیمه خوانی یک سبک موسیقی بوشهری است که دریانوردان وقتی به طرف زنگبار حرکت می‌کردند این آواز را با صدای بلند سر می‌دادند و بقیه اعضای کشتی هم با «هله و هله مالی» جواب می‌دادند.
ترانه‌های بوشهری
زایر محمدعلی معروف به ” فایز” “سید بهمنیار” ملقب به مفتون دو شاعر معروف محلی هستند که اکثر ترانه های بوشهری را سروده‌اند.
«فایز» و دوبیتی‌هایش بخش جدایی ناپذیر از موسیقی و زندگی روزمره اهالی بوشهر است.
فایز دشتستانی بنیانگذار شعرهای فولکلوریک و ادبیات بومی بوشهر با دوبیتی‌های پرمعنا و پراحساس و سرشار از ذوق شاعرانه است.
دوبیتی های فایز حس و حالی روستایی دارند و صفا و صمیمیت روستا، عظمت و شکوه دشت‌های دشتستان، خورموج، بندر دیر و. . در اشعار وی موج می‌زند.
خبر آمد که دشتستان بهاره
زمین از خون فایز لاله زاره
خبر بر دلبر زارش رسانید
که فایز یک تن و دشمن هزاره
سخن آخر
موسیقی پر شور و حال محلی بوشهر یکی از جاذبه‌های گردشگری این شهر است.
حس و حال گرم و دلنشین این موسیقی درست مثل خلق و خوی گرم و مهربان اهالی این شهر به دل می‌نشیند و شورانگیز است.
در این نوشته به موسیقی محلی بوشهر و سازهای این نوع موسیقی پرداختیم.
معصومه ذاکراکبری
ارسال نظر