پریسا سجادیتماشای پرندگان رها و در حال پرواز در آسمان و اوج و فرودهای دسته جمعی آنها یکی از زیباترین جلوه‌گری طبیعی حیات وحش است که می‌شود ساعت‌ها تماشا و حس رهایی در آسمان را مزمزه کرد.
خبر رسیدن امید، یگانه درنای سیبری آبان ماه هر سال به ساحل مازندران و تماشای رسیدن‌اش، مثل پرواز امید به سرزمین‌مان خوشایند و امیدوار کننده است.
هر ساله با شروع فصل سرما دوره مهاجرت پرندگان از مناطق سردسیر به سمت زیستگاهشان در ایران شروع می‌شود و پرواز پرندگان رنگارنگ و زیبا را در آسمان کشورمان می‌شود تماشا کرد.
پرنده‌نگری یعنی تماشای زیبایی بی حد و حصر انواع پرندگان رها در آسمان و زیستگاهشان.
پرنده نگری یعنی قفس جای پرنده نیست.
پرنده نگری یعنی برای تماشای پرواز آزادی پرندگان با دوربین به طبیعت بیا و تفنگت را زمین بگذار.
در این نوشته با جاجیگا به مقاصد پرنده نگری بیایید.
درباره دریاچه های زیبای نزدیک به تهران در جاجیگا بخوانید.
پرنده نگری چیست؟
پرنده نگری لذت تماشای پرواز آزادانه پرندگان در زیستگاه‌های طبیعی آنها است.
تالاب‌ها، دشت، کوه، دریاچه، جنگل‌ها، و حتی پارک‌های شهری زیستگاه پرندگان و مقصدی برای پرنده‌نگری هستند.
پرنده نگری یکی از شاخه‌های طبیعتگردی است و برای ورود به این مسیر هیچ پیش نیازی لازم نیست مگر عشق به طبیعت، پرندگان و آزادی.
پرنده نگری در دنیا بسیار پرطرفدار است و بنا به آمار باشگاه پرنده نگری ایرانیان، در حال حاضر در اروپا بیش از پنج میلیون پرنده‌نگر حرفه‌ای شناسایی شده.
در سال‌های اخیر در بین ایرانیان هم پرنده‌نگری به عنوان مسیری برای گردشگردی در طبیعت علاقه‌مندانی پیدا کرده و مسیرهایی برای سفر به قصد پرنده‌نگری ایجاد شده.
پرنده نگری به شما این فرصت را می دهد که با یکی از متنوع‌ترین بخش‌های حیات وحش آشنا شوید.
درباره زیباترین دریاچه های گیلان در مجله جاجیگا بخوانید.
تالاب انزلی
تالاب انزلی با ۱۹ هزار هکتار وسعت مهم ترین زیستگاه پرندگان مهاجر در جنوب دریای خزر و شمال ایران است.
در تالاب انزلی انواع پرندگان تابستان‌گذران، زمستان‌گذران، مهاجر عبوری، مقیم و سرگردان وجود دارد و با وجود شرایط مناسب زیست تا نزدیک به نیمی از پرندگان ایران در تالاب انزلی حضور دارند.
در ضمن این شرایط انزلی را توقفگاه مطلوب مسیر مهاجرت جهانی پرندگان از دریای سیاه_مدیترانه، مسیر غرب آسیا_شرق آفریقا، آسیای مرکزی کرده است.
در فصل زمستان شاهد ورود پرندگان زمستان گذر به تالاب هستیم که اولین سری از این پرندگان خوتکاهای پر سفید هستند.
بیش از ۲۰۰ گونه پرنده در تالاب انزلی مشاهده و ثبت شده .
قوی فریادکش، پلیکان خاکستری، چنگر، اردک سرسبز، خوتکا، اردک سرحنایی، کاکایی سر سیاه و نوک خنجری از جمله پرندگان مهاجر تالاب هستند.
گردش در تالاب زیبای انزلی و پرنده‌نگری بخش جذاب در سفر به انزلی است. برای اقامت در این شهر با اجاره ویلا در بندر انزلی می‌توانید، با آرامش خیال گردش دلچسبی داشته باشید و در انتها در اقامتگاه استراحت کنید و از سفر لذت ببرید.
جزیره قشم
جزیره قشم یکی از زیستگاه و توقفگاه‌های مهم پرندگان در خلیج فارس است.
بیش از ۳۰۰ گونه پرنده در خلیج فارس شناسایی و ثبت شده ودر فصل‌های مختلف سال می‌توان بیش از ۱۲۰ گونه از این پرندگان را پیرامون جزیره قشم و لابه‌لای درختان جنگل حرا تماشا کرد.
برخی از این گونه‌ها در فصل‌های پاییز و بهار، در مسیر مهاجرت خود از آفریقای جنوبی و شرقی به سوی اوراسیا و سیبری، قشم را به عنوان توقفگاهی برای تجدید قوا بر می‌گزینند و بعضی گونه‌ها هم برای زمستان‌گذرانی به این جزیره مهاجرت می‌کنند.
گونه هایی از پرستوهای دریایی، کفچه نوک، سیلم خرچنگ خوار و نیز گونه های مختلفی از حواصیل و پرندگان کنار آبچر پرندگان ساکن جزیره هستند.
در بیشتر مواقع کرکس مصری را می‌توان به آسانی در حال پرواز بر فراز بیابان‌های مرکزی قشم مشاهده کرد.
زندگی آرام حواصیل‌ها را در مکان‌های خلوت و دور افتاده حَرّا می‌توان یافت.
فلامینگوها مسافران زمستانی سواحل خلیج فارس هستند که به جنگل‌های حرّا پرواز می‌کنند.
اگرت ساحلی در دو رنگ خاکستری مایل به آبی و سفید، کاکایی، بوبی قهوه ای، چاق لق هندی، حواصیل ارغوانی و هوبره از پرندگانی هستند که در قشم دیده می‌شوند.
پرستوهای دریایی، به ویژه پرستوی دریایی تیره، پرستوی دریایی کاکلی و کاکلی کوچک در طول سال در جزیره قشم دیده می‌شوند. اکثر گونه‌های آبچلیک نیز مهمان جزیره زیبای قشم هستند.
سفر به قشم سفر به دل زیبایی‌های طبیعی جنوب ایران است. اهالی خونگرم این شهر گردشگری پذیرای مسافران هستند و با اجاره خانه در قشم و رزرو آنلاین اقامتگاه نگرانی برای جای ماندن ندارید.
تالاب میانکاله
تالاب میانکاله علاوه بر زیبایی‌های طبیعی که هر بیننده‌ای را مبهوت خودش می‌کند، پناهگاه چندین گونه از پرندگان مهاجراست. پرواز پرندگان از مناطق مختلف به این نقطه از شرق مازندران باعث شده که میانکاله به بهشت پرندگان معروف شود.
در فصل پاییز، پرندگان مهاجر در گریز از سرمای سخت زمستان مناطق سردسیر به میانکاله کوچ کرده و زیبایی این منطقه بکر را چندین برابر می‌کنند.
این پرندگان مهاجر تا اواخر زمستان میهمان تالاب میانکاله هستند و پرنده نگرها هم برای تماشای آنها رهسپار تالاب می شوند.
پرندگان مهاجر در سه دسته شکاری، خشکزی و آبزی به تالاب میانکاله مهاجرت می‌کنند.
غربی‌ترین قسمت تالاب زیستگاه آب شیرین و مقصد جذابی برای حواصیل سفید بزرگ، اگرت کوچک، حواصیل خاکستری و اردک‌ها است.
میانه تالاب زیستگاه آب لب شور است که پرندگانی مانند آبچلیک، سلیم، تلیله و مخصوصا فلامینگو در آن اقامت می‌کنند.
زیستگاه آب شور در شرقی‌ترین بخش تالاب، انواع کشیم، باکلان بزرگ، پرستوهای دریایی و انواع کاکایی‌ها را به خود جلب می‌کنند.
بهترین زمان سفر به میانکاله برای پرنده نگری
حر منصوری، یکی از دیده بان‌های میانکاله و از میزبان‌های جاجیگا درباره بهترین زمان سفر به میانکاله برای پرنده نگری می‌گوید:
«پرندگانی که در پناهگاه حیات وحش میانکاله زندگی می‌کنند به دو دسته بومی و مهاجر تقسیم می‌شوند. دیدن پرندگان بومی در تمام فصول سال در میانکاله امکان‌پذیر است اما برای دیدن دسته‌های بزرگ پرندگان مهاجر، نیمه دوم سال بهترین زمان است. هر سال با سرد شدن هوا در سیبری، مهاجرت بزرگ پرندگان شروع شده و معمولا اولین دسته‌های بزرگ پرندگان مهاجر اواخر آبان‌ماه به ایران و خلیج گرگان در میانکاله می‌رسند. فصل مهاجرت تا اسفندماه ادامه دارد اما اوج حضور پرندگان در میانکاله، آذر و دی‌ماه است. »
به گفته منصوری:« اگرچه فلامینگوهای میانکاله از شهرت زیادی برخوردارند اما پلیکان، باکلان یا قره‌غاز، اردک سرسبز، چَنگَر، تِنجه، خوتکا، فیلوَش و کَشیم از دیگر پرندگان قابل مشاهده در تالاب هستند.»
آقای منصوری که از میزبانان خوب جاجیگا است و سابقه‌ای بیست ساله در زمینه دیده بانی در میانکاله دارد توصیه می‌کند که برای پرنده‌نگری در تالاب‌ها، دریاچه‌ها، حاشیه رودخانه‌ها و دریاها دوربین دوچشم یا تلسکوپ تک چشم همراه داشته باشید. لباس استتار، چکمه و پانچو از دیگر نیازمندی‌های یک برنامه پرنده‌نگری است. لباس استتار و همرنگ محیط در میانکاله طیف سبز لجنی تا قهوه‌ای سوخته است.
اقامتگاه‌های بهشهر را در لینک اجاره ویلا و سوئیت در بهشهر می توانید ملاحظه کنید.
پارک ملی بوجاق
تالاب آب شیرین بوجاق در استان گیلان و شهرستان آستانه اشرفیه در فاصله یک کیلومتری دریا و در داخل پارک ملی بوجاق قرار دارد و یکی از مقاصد جذاب پرنده نگری در فصل پاییز و زمستان است.
پل چوبی کیاشهر که از میان تالاب و میان نیزار‌ها عبور می‌کند، پارک ملی بوجاق را به دریا می‌رساند و با وجود گیاهان زیبایی مثل پسته دریایی و نیلوفر آبی سفید، این تالاب به نام تالاب نیلوفر هم شهرت دارد.
پارک ملی بوجاق یکی از مهم‌ترین زیستگاه‌های پرندگان در ایران است که شامل ۲۳۴ گونه پرنده از ۴۹ گروه مختلف است که ۲۰گونه آن بومی و مابقی مهاجر هستند که زمان مهاجرت آنها در فصل پاییز و زمستان است.
یکی از پرندگان نادر این تالاب شناگر بلوطی است که تاکنون فقط ۲ بار در ایران دیده شده و یک بار آن در پارک بوجاق بوده . پرندگان نادر دیگری چون عروس غاز، فالاروپ، غاز پا زرد، و غاز پیشانی سفید کوچک هم در این منطقه دیده شده‌اند
پرندگانی مثل طرقه کوهی و چکچک ابلق که معمولا در مناطق کوهستانی زندگی می‌کنند هم در این پارک دیده شده.
در سفر برای پرنده نگری به این منطقه اگر قصد اقامت داشته باشید، با اجاره ویلا و سوئیت در کیاشهر به راحتی اقامتگاه دلخواهتان را به صورت آنلاین رزرو و کوله بار سفر ببندید.
تالاب عشق‌آباد ورامین _ نزدیکترین سایت پرنده نگری به تهران
دریاچه یا تالاب عشق آباد یکی از محبوب‌ترین نقاط مورد علاقه پرنده‌نگرها در نزدیکی تهران است که در آن پرندگان کمیابی مثل قرقی و حواصیل و پرستوی دریایی و چکاوک و چلچله و مرغابی و اردک و آبچینک‌ها را می‌شود دید.
تاکنون ۱۵۱ گونه مختلف از پرندگان در تالاب عشق آباد شناسایی شده که تعداد زیادی از این پرندگان شامل گنجشک‌سانان می‌شود.
این تالاب در ۲۵ کیلومتری شهرستان ری و در نزدیکی‌های روستای عشق‌آباد قرار گرفته است. پس از عبور از مسیری خاکی به تالاب زیبای عشق‌آباد میرسید.
تالاب سرخرود
در روزهای پاییز و زمستان صدای فریاد و آواز بیش از ۴ هزار قوی سفید و زیبا سکوت تالاب سرخرود را بر هم می‌زند و هیاهویی جذاب در این منطقه به وجود می‌آید.
قوهای فریادکش پرندگان مهاجری هستند که از سرمای سیبری گریخته و برای زمستان‌گذرانی به مازندران و تالاب سرخرود می‌آیند.
در سفربه شمال از جاده محمود آباد به سمت فریدون کنار که می روید، نرسیده به فریدون کنار در منطقه سرخرود تابلوی بزرگی را مشاهده می کنید که با نوشته “محل زمستان گذرانی قوهای مهاجر” شما را به سمت تالاب هدایت می کند.
قوهای فریادکش مهاجر با پیمودن بیش از ۵ هزار کیلومتر از نواحی سردسیر سیبری، سرخرود را برای گذراندن زمستان انتخاب می‌کنند. علاوه بر قوی فریادکش پرندگان دیگری چون، چنگر، انواع مرغابی، حواصیل، کشیم و… هم به این منطقه مهاجرت می‌کنند.
امید، تک درنای سیبری
مهاجرت تک درنای سیبری به منطقه دامگاه های ازباران سرخرود و فریدونکنار یکی از پدیده‌های حیات وحش ایران است.
این پرنده زیبا و در خطر انقراض آخرین بازمانده از گله غربی درنای سیبری است که هر سال هفته اول آبان مهاجرت خود را از در غرب سیبری آغاز می کند و از مسیر روسیه، قزاقستان و آذربایجان به فریدون کنار مازندران مهاجرت می‌کند.
امید، حدود چهار ماه از سال را با تغذیه در محدوده دامگاه‌های سنتی ازباران، سرخرود و فریدونکنار سپری می‌کند.
برای سفر به سرخرود نگران اقامتگاه نباشید بیش از صد اقامتگاه در این منطقه برای اجاره ویلا سرخرود موجود است.
دریاچه زریوار
پرواز لک لک ها در دریاچه زریوار و روستاهای اطراف در فصل زمستان این دریاچه را به یکی از بهترین مقاصد علاقه‌مندان به پرنده نگری تبدیل کرده.
زریوار تالابی آب شیرین است که به سبب قرارگرفتن در رویشگاه جنگلی زاگرس و مناسب بودن شرایط یکی از مراکز زمستان گذرانی و جوجه آوری پرندگان مهاجر است. پرندگان این منطقه به دلیل رفتار مهربانانه مردم منطقه در آرامش کامل زندگی و تخمگذاری می‌کنند.
بیش از ۱۶۰ گونه پرنده در تالاب زریوار شمارش شده.
در شهر مریوان تابلو‌های راهنما به سمت تالاب دیده می‌شود. از شهر مریوان به سمت مرز باشماق (به سمت غرب)بعد از طی کردن ۳ کیلومتر به ورودی تالاب میرسید.
با اجاره ویلا و سوئیت در مریوان سفر آرامش بخش و دلچسبی در این منطقه بکر و زیبای غرب کشور را تجربه کنید.
تالاب کانی برازان مهاباد_ اولین سایت پرنده نگری
تالاب کانی برازان مهاباد در آذربایجان غربی نخستین سایت پرنده‌نگری کشور است که هر سال پذیرای هزاران پرنده مهاجر آبزی و کنار آبزی است.
در فصل زمستان هزاران پرنده برای زمستان گذرانی به این تالاب مهاجرت می‌کنند.
تعداد ۷۵ گونه پرنده آبزی و کنار آبزی ۵ در این تالاب شناسایی شده که در صورت اضافه کردن گونه‌های خشکی زی این تعداد به بیش از۱۸۰ گونه می‌رسد.
از گونه‌های مهم پرندگان این تالاب می‌توان به فلامینگو، چنگر، اردک بلوطی، اردک سرسفید، حواصیل خاکستری، پرستوی دریایی، اردک مرمری، باکلان کوچک، پلیکان سفید، چوب پا، کشم بزرگ و عروس غاز اشاره کرد.
برج پرنده نگری تالاب کانی برازان موقعیت خوبی برای علاقه‌مندان فراهم کرده که از طریق ساختمان این برج به تماشای این تالاب و پرندگان آن بپردازند.
با اجاره ویلا و سوئیت در مهاباد مشکل اقامت هم در سفر به این منطقه ندارید.
آداب پرنده نگری
برای نزدیک شدن به زیستگاه پرندگان و لذت بردن از تماشای زیست آزادانه آنها لازم است که نکاتی را به یاد داشته باشیم که مبادا آسیبی به این روند طبیعی وارد نکنیم.
- با نزدیک شدن به فضای طبیعی زیستگاه پرندگان نباید به لانه پرندگان نزدیک شویم.
- نباید به تخم پرنده دست بزنیم.
- نباید در تغذیه آنها دخالت کنیم.
- نباید با ایجاد صدا برای جذب پرنده استفاده کنیم و آرامش آنها را به هم بزنیم.
- باید لباس‌هایی همرنگ طبیعت (کرم، خاکستری، سبز و خاکی) بپوشیم و از پوشیدن لباس‌هایی با رنگ شاد و تند (قرمز، نارنجی، آبی و …) خودداری کنیم.
معصومه ذاکراکبری
مطالب مفید و جامعی بود
اکوتوریسم یک اقتصاد سبز،یک راه حل و رویکردی کاملا کاربردی مبتنی بر واقعیت برای ایجاد ارزش افزوده از طریق حفاظت از منابع طبیعی و محیط زیست است که ضمن میسر کردن اقتصادی پایدرا انگیزه ای خواهد شدبرای حفاظت مردمی از محیط زیست و حفظ داشته های طبیعی .
خدا قوت و تشکر از جاجیگا
ممنون از شما