جشن تیرگان و آب‌بازی زیر آفتاب تابستون

جشن تیرگان از جشن‌های ایران باستان است که در روز سیزدهم تیرماه در برخی از شهرهای ایران برگزار می‌شود.

جشن تیرگان در واقع یک جشن زیبای تابستانی است که به جشن «آب‌ریزکان» هم معروف است و آن را نماد رهایی از خشکسالی می‌دانند.

گفته می‌شود در روزگاران گذشته زمانی که مردم گرفتار خشکسالی بودند، در این روز دورهم جمع شدند و طلب باران کردند و در همان لحظه باران بارید و از آن پس این روز به جشن تیرگان معروف شد و رسم آب پاشی و خوشحالی از این برکت همچنان باقی مانده.

به همین خاطر جشن تیرگان توسط زرتشتیان ایران و سایر ایرانیان در بسیاری از شهرها و استان‌ها در روز ۱۳ تیرماه و روزهای نزدیک به آن برگزار می‌شود.

البته گفته می‌شود که ۱۳ تیر، همان روزی است که آرش کمانگیر بر فراز قله دماوند رفت و تیر از کمان پرتاب کرد.

در جشن تیرگان مراسم‌ متنوعی مانند آب‌پاشی، فال کوزه، دستبند تیر و باد و خوردن میوه و گندم هم برگزار می‌شود.

در سال‌های اخیر بعضی از ایرانیان به مناسبت جشن تیرگان مراسم آبپاشونک را در تیرماه و به مناسبت شروع تابستان با شوخی و آب بازی برگزار می‌کنند.

اگر نگاهی به تقویم ایرانی بیندازیم، جشن‌های سنتی ایرانی را که در سراسر کشور و بین تمام قومیت‌ها برگزار می‌شود می‌بینیم مثل جشن نوروز، چهارشنبه سوری و شب یلدا و جشن تیرگان هم یکی از جشن‌های ایرانی است که ریشه در تقویم مهرپرستی دارد.

جشن تیرگان کی برگزار می‌شود؟

جالب است که بدانید روز سیزدهم هر ماه، تیر نام دارد و طبق آیین باستان، جشن تیرگان باید در روز تیر؛ یعنی ۱۳ تیر ماه برگزار شود.

البته زمان برگزاری این جشن در شهرهای مختلف ایران ممکن است اندکی با هم تفاوت داشته باشند، اما همه‌ی آن‌ها جشنی تابستانی خنک و پر از شور و اشتیاقند.

شهرهای متنوعی در ایران مانند اصفهان، مازندران، گیلان، شیراز، کرمان، اهواز و یزد این جشن را برگزار می‌کنند.

اگر به دیدن مراسم کهن زرتشتی علاقه‌مندید، با سفر به یزد و اجاره بومگردی در یزد خودتان را به سفری خاص و به یادماندنی دعوت کنید.

یکی دیگر از جشن‌های معروف تابستانی که به ایران کهن بازمی‌گردد، جشن آب پاشونک است که در روز اول تابستان برگزار می‌شد؛ در نخستین روز تیر که طولانی‌ترین روز سال است مردم ایران باستان جشنی با نام جشن آب پاشونک برپا می‌کردند تا از خداوند طلب باران کنند.

در جشن آب پاشونک یا همان جشن آغاز تابستان مردم با پاشیدن آب به روی یکدیگر، سالی پر از باران و برکت را آرزو می‌کنند.

این جشن هر ساله در بسیاری از شهرهای ایران در تیرماه برگزار می‌شود. بهترین انتخاب برای تجربه جشن‌های ایرانی، اجاره اقامتگاه بومگردی است که اصالت محلی خود را حفظ کرده‌اند.

آیین های جشن تیرگان

آب پاشی

در میان زرتشتیان دو روایت برای برگزاری جشن تیرگان وجود دارد، یکی افسانه آرش کمانگیر و دیگری ۷ سال قحطی ایران در زمان ساسانیان.

در روزگاران گذشته زمانی که مردم گرفتار خشکسالی بودند، در این روز دور هم جمع شدند و طلب باران کردند و در همان لحظه باران بارید و از آن پس این روز به جشن تیرگان معروف شد.

مردم هرسال، این روز را به مناسبت اتفاق خوش یمن آن سال‌ها جشن می‌گیرند و در روز جشن تیرگان، به یکدیگر آب می‌پاشند و گرما و شروع تابستان را به در می‌کنند.

فال کوزه

از دیگر رسوم جالب جشن تیرگان فال کوزه است. روز قبل از جشن دوشیزه‌ای از اهالی شهر کوزه‌ی سفالی سبز رنگی به دوش می‌گیرد و ظرف را با آب پاکیزه پر کرده و روی آن را با دستمال سبز ابریشمی می‌پوشاند.

تمام کسانی که آرزویی دارند و می‌خواهند در آیین فال کوزه جشن تیرگان شرکت کنند، چیز کوچکی مانند سکه، سنجاق، انگشتر و غیره داخل کوزه می‌اندازند.

در روز جشن تیرگان بعد از آب پاشی و شادمانی، کوزه را زیر درختی همیشه سبز مثل سرو می‌گذارند و زنان سالخورده با صدای بلند شروع می‌کنند به خواندن ترانه‌های مختلف و دختر در پایان هر ترانه، دست خود را درون ظرف می‌برد و یکی از چیزها را بیرون می‌آورد، به این ترتیب صاحب وسیله از ترانه خوانده شده فال خود را درمیابد.

دستبند تیر و باد

در روز برگزاری جشن تیرگان حاضرین در جشن، دستبندی که از ۷ ریسمان هفت رنگ بافته شده، به دست‌هایشان می‌بندند و ۹ روز بعد از جشن آن را از دست باز کرده و به باد می‌سپارند تا باد آن را ببرد و آرزوهایشان را با خود بیاورد.

سخن آخر

جشن تیرگان یکی از جشن های ایرانی و درواقع جشنی خنک و تابستانی است که در روز تیر یعنی سیزدهم تیرماه هر سال در برخی از شهرهای ایران با مراسم جذابی مثل آب پاشی برگزار می‌شود.