پریسا سجادیجشن ایرانی آمیزه‌ای از شادی، رنگ، موسیقی و رقص محلی است که در جای جای جغرافیای وسیع ایران حال و هوای قومیت‌های مختلف به خود می‌گیرد.
اگر نگاهی به تقویم ایرانی بیندازیم، جشن‌های سنتی ایرانی را که در سراسر کشور و بین تمام قومیت‌ها برگزار می‌شود می‌بینیم مثل جشن نوروز، چهارشنبه سوری و شب یلدا اما این همه داستان زیبای جشن‌های ایرانی نیست.
در دل تقویم نانوشته ایران با گذر روزها و تغییر فصل‌ها و دگرگونی‌های طبیعت رنگارنگ، جشن های محلی زیبایی برگزار می‌شود که از صفحات تقویم جا مانده‌اند.
مهم‌ترین این جشن‌ها، جشن برداشت محصول است که به پاس قدردانی از طبیعت و به برکت محصول، در میان کشاورزان برگزار می‌شود.
در این نوشته سراغ جشن‌های محلی ایرانی رفتیم و از رسوم و حال و هوای این جشن‌ها گفتیم.
*اگر شما هم جشن محلی سراغ دارید که از فهرست جشن‌های این نوشته جا مانده، در بخش نظرات با ما در میان بگذارید که به این فهرست افزوده شود.*
| عنوان جشن | مکان برگزاری | زمان برگزاری |
|---|---|---|
| هزار دف | پالنگان کردستان | فروردین ماه |
| برداشت چای | لاهیجان گیلان | اردیبهشت ماه |
| جشنواره توت فرنگی | رامیان گلستان | اردیبهشت ماه |
| عروسی پیرشالیار | اورامانات کردستان | اردیبهشت ماه |
| برداشت توت فرنگی | سی دشت رودبار | اردیبهشت و خرداد ماه |
| جشن توت فرنگی | شیان سنندج | اردیبهشت و خرداد ماه |
| برداشت بهارنارنج | رامسر مازندران | خرداد ماه |
| جشنواره بهارنارنج | کومله لنگرود | اردیبهشت ماه |
| جشن گل غلطان | دامغان سمنان | اردیبهشت ماه |
| مراسم ورف چال | روستای اسک بابل | اردیبهشت ماه |
| گلاب گیری | کاشان اصفهان | اردیبهشت و خردادماه |
| برداشت گل گاوزبان | اشکور رودسر | اردیبهشت و خردادماه |
| برداشت گل گاوزبان | جنت‌رودبار رامسر | اردیبهشت و خرداد ماه |
| برداشت گل گاوزبان | گردنه حیران | اردیبهشت و خردادماه |
| برداشت گل گاوزبان | هزارجریب نکا | اردیبهشت و خرداد ماه |
| شکفتن سوسن چلچراغ | داماش رودبار | خرداد و تیرماه |
| ورزش های بومی – محلی | جواهردشت چابکسر | مرداد ماه |
| فردینه ماشو | کندلوس نوشهر | مردادماه |
| جوکول | رشت گیلان | مردادماه |
| نوروز بل | گیلان | مردادماه |
| برداشت زغال اخته | روستای هیر قزوین | شهریور ماه |
| جشن خرمن گیلان | گیلان | شهریورماه |
| خوشه چینی انگور | ارومیه | شهریور ماه |
| برداشت انار | اورامانات کردستان | مهر ماه |
| برداشت انار | انبوه رودبار | مهرماه |
| برداشت انار | فاروغ مرودشت | آبان ماه |
| برداشت انار | بادرود نطنز | آبان ماه |
| برداشت انار | دورک چهارمحال و بختیاری | آبان ماه |
| برداشت انار | پاوه کردستان | آبان ماه |
| برداشت انار | نیریز یزد | آبان ماه |
| برداشت انار | شهرضای اصفهان | آبان ماه |
| لیموچینی | قصرشیرین کرمانشاه | آذر ماه |
| عروسی پیرشالیار | اورامانات کردستان | بهمن ماه |
| فستیوال کوچه | بوشهر | اسفندماه |
جشن هزاردف پالنگان
جشن شاد و موسیقایی هزار دف یکی از زیباترین جشن‌های محلی ایران است.
جشن بزرگ هزاردف، فروردین ماه هر سال با حضور گرو‌ه‌های مختلف دف نوازی در روستای پلکانی پالنگان کردستان برگزار می‌شود.
این جشن که قدمتی تاریخی دارد، نسل به نسل انتقال یافته و یکی از جالب‌ترین و تماشایی‌ترین رسوم این روستاست.
در این جشن شاد و پر شور وحال، هموطنان کُرد، زن و مرد با پوشیدن لباسهای رنگارنگ محلی در این مراسم دف می‌نوازند.
از تماشایی‌ترین بخش‌های این جشن، اجرای همزمان هزار نفر دف‌نواز است که شور و هیجان خاصی دارد.
جشن برداشت چای لاهیجان
هر سال بهار با شروع فصل چیدن برگ‌های سبز چای، یعنی اردیبهشت ماه ،جشن برداشت چای در لاهیجان که پایتخت چای ایران نامگذاری شده، برگزار می‌شود.
در این جشن که همزمان با شروع فصل برداشت برپا می‌شود، بانوان گیلانی به شکل نمادین با لباسهای محلی رنگارنگ شروع به چیدن برگ‌های سبز و بهاری چای می‌کنند.
اجرای موسیقی گیلکی توسط نوازندگان محلی، اجرای رقص قاسم آبادی، عمل آوردن و دم کردن چای تازه بهاری و ارایه انواع چای به حاضران بعضی از برنامه‌های این جشن محلی لاهیجان است.
برای اقامت و ماندن در لاهیجان و گشتن در طبیعت زیبای این شهر، انتخاب‌های متنوعی پیش روی شماست. از اجاره ویلا و سوئیت در لاهیجان گرفته تا رزرو بومگردی و یا یک کلبه چوبی وسط جنگلی سرسبز.
جشنواره توت فرنگی رامیان
شهر رامیان در استان زیبای گلستان با جالیزهای سرخ و پربار، اردیبهشت هر سال به بار نشستن بوته‌های توت فرنگی را جشن می‌گیرد.
در این جشن محلی اهالی روستا مراسمی برای شکرگزاری از برداشت محصول برگزار می‌کنند که برگزاری بازی‌های محلی، اجرای موسیقی و دیگر برنامه‌های شاد و فرهنگی بومی همراه است.
در استان گلستان سالانه حدود ۹۰۰ هکتار از زمین‌های زراعی زیر کشت توت فرنگی می‌رود که از این مقدار ۲۰۰ هکتار در روستای شفیع آباد رامیان است.
جشنواره توت فرنگی سی دشت
سی دشت یکی از زیباترین مناطق ییلاقی رودبار است که در فصل بهار با عطر و طعم توت فرنگی محلی، گردشگران را مست می‌کند.
هر سال بهار اواخر اردیبهشت و اوایل خرداد همزمان با فصل برداشت توت فرنگی‌‍‌های خوشمزه و محلی سیدشت، جشنواره توت فرنگی سیدشت با همکاری اهالی منطقه برپا می‌شود و گردشگران را به سمت این منطقه جذب می‌کند.
سی دشت در در ارتفاعات رودبار و میان کوهستان و نزدیک به آسمان قرار گرفته و از مقاصد بکر طبیعتگردی گیلان و سفر به شمال است.
توت‌فرنگی محصول اصلی منطقه سی دشت است و سالانه حدود ۴۰ هکتار از زمین‌های کشاورزی این منطقه به کشت توت‌فرنگی اختصاص پیدا می‌کند. اهالی سی دشت در این جشنواره توت و فرنگی و محصولات دیگری از توت‌فرنگی مثل مربا و… را به بازدیدکنندگان ارایه می‌کنند.
اجرای موسیقی، بازی‌های محلی و … هم از دیگر بخش‌های این جشن محلی است.
با اجار ه ویلا و سوئیت در رودبار در سفر به سی دشت و لذت بردن از طبیعت دلربا و حضور در جشنواره توت فرنگی تجربه اقامتی امن و راحت در سفر را هم در خاطره ثبت خواهید کرد.
جشنواره توت‌فرنگی شیان سنندج
کردستان یکی از مناطق کشت توت فرنگی خوشمزه و معطر است و سنندج به عنوان قطب تولید توت فرنگی سهم حدود ۳۷ هزار تُن را دارد.
جشن برداشت توت فرنگی سنندج سالانه در فصل برداشت محصول با برنامه‌های فرهنگی و هنری بومی مثل اجرای موسیقی و رقص کُردی و سیاچمانه هورامی برپا می‌شود.
از مهمانان جشن با سبدهای توت فرنگی و شربت آن پذیرایی می‌شود.
دوره برداشت توت فرنگی در کردستان حدود ۴۵ روز است که از اواخر اردیبهشت ماه آغاز و تا اواسط تیرماه ادامه دارد.
در مسیر سفر به کردستان بکر و زیبا با جاجیگا همراه باشید.
جشنواره بهار نارنج رامسر
عطر بهارنارنج، رایحه مست کننده‌ای است که در فصل بهار و خرداد ماه در باغ نارنج استشمام می‌شود.
رامسر، عروس زیبای مازندران یکی از شهرهایی است که در فصل شکفتن بهارنارنج شکرانه برداشت این محصول را جشن می‌گیرد.
جشنواره بهار نارنج رامسر به منظور تشویق بانوان خانه دار و کارافرینان برای تولید انواع محصولات بومی، صنایع دستی و افزایش درآمد برگزار می‌شود.
در جشنواره بهار نارنج و مشتقات آن ،صنایع دستی و سوغات منطقه، عرقیجات، چادرشب بافی، نمد، سفال، حصیر و محصولات هنری صنعتگران در غرفه‌هایی به بازدید کنندگان ارایه می‌شود.
برای اقامت در این شهر دوست داشتنی هم با انتخاب و اجاره ویلا در رامسر از سایت جاجیگا به اقامتگاه‌های تمیز و مناسب دسترسی خواهید داشت که سفر بی‌دغدغه‌ای برایتان خواهد ساخت.
جشنواره بهارنارنج کومله لنگرود
جشنواره بهارنارنج یکی از رویدادهای بومی و معطر لنگرود است که اردیبهشت ماه هرسال همزمان با برداشت بهار نارنج برگزار می‌شود.
برپایی نمایشگاه غذاهای سنتی و نمایشگاه صنایع دستی و سوغات محلی گیلان از جمله برنامه‌های این جشن عطرآگین است.
اختتامیه جشنواره هم برگزاری کشتی گیله مردی است.
در مسیر سفر به لنگرود با مجله جاجیگا همراه شوید.
جشن گل غلطان دامغان_ جشن ایرانی ۱۴۰۳
جشن گل غلطان مراسم سنتی و تماشایی است که قدمت آن به بیش از صد سال پیش برمی‌گردد که در شهر امیریه دامغان استان سمنان برگزار می‌شود.
این مراسم همزمان با شکفتن گلهای محمدی یعنی در اردیبهشت ماه برگزار می‌شود.
در صورتی که تولد نوزاد با بهار همزمان باشد و یا در اولین بهار زندگی نوزاد، چند نفر از زنان فامیل به مزارع و باغ‌ها می‌روند و مشغول چیدن و جمع‌آوری گلهای محمدی می‌شوند.
پس از چیدن و آماده سازی گل‌ها، نوزاد را به حمام می‌برند و شستشو می‌دهند و پس از خشک کردن بدنش، او را در میان پارچه‌ای سفید مملو از گلهای پر پر شده صورتی و خوش عطر محمدی می‌گذارند و می‌غلتانند.
به این صورت که چهار نفر از زنان فامیل چهار گوشه پارچه را می‌گیرند و با ذکر صلوات و ذکر نام پنج تن و ابیاتی مختلف نوزاد را در پارچه حاوی گل می‌غلتانند. البته از جهاتی این مراسم را می‌توان به مراسم تعمید شبیه دانست.
اگر از بومیان منطقه درباره علت و فایده این مراسم بپرسید به شما خواهند گفت که غلتاندن کودک در میان گلبرگ‌های تازه و خوش‌عطر، باعث مصون ماندن نوزاد از بیماری‌ها و حساسیت‌های فصلی ناشی از گل و گیاه می‌شود و طراوت و تازگی گل‌ها به حفظ شادابی و لطافت پوست نوزاد کمک می‌کند.
در انتها هم میزبان بعد از برگزاری این مراسم از مهمانان به صرف چای و شربت و شیرینی پذیرایی می‌کند.
در این جشنواره در کنار مراسم گل غلتان برنامه‌های سرگرم کننده دیگری مثل بازی‌های محلی، آیین سمنو پزان، اجرای موسیقی زنده محلی و رقص چوب، نمایشگاه صنایع دستی نیز برگزار می‌شود.
مراسم ورف چال بابل
مراسم محلی و ۶۰۰ ساله ورف چال هر سال اردیبهشت ماه در دامنه کوه دماوند روستای اسک بابل برگزار می‌شود.
در این مراسم بر اساس یک سنت قدیمی اهالی روستای اسک با جدا کردن تکه های برف و حمل آن به سمت گودالی که حدود ۱۰ متر عمق و یک متر پهنا دارد، آن را پر از برف می کنند و معتقدند آب این گودال در فصل گرم سال برای رهگذران و حیوانات منطقه قابل استفاده است.
ورف چال واژه مازندرانی و به معنای چاهی است که اهالی روستای اسک هر ساله در یکی از روزهای ماه اردیبهشت حفر کرده و داخل آن را پر از برف می کنند.
در این روز بر اساس رسم دیرینه، مراسم ورف چال با حضور مردان در دامنه کوه برگزار می شود و اداره امور روستا و نگهداری آن بر عهده زنان قرار می گیرد.
زنان روستا در این روز و در نبود مردانشان، پادشاهی می‌کنند، و این سنت با نام «زن شاهی» در آئین این مراسم ثبت شده.
در طول این روز و تا زمانی که مردان از جمع آوری و دفن کردن برف در چاه حفاری شده در دامنه کوه دماوند برگردند، زنان به هیچ غریبه ای اجازه ورود به روستا را نمی‌دهند و هیچ مردی از روستا هم در منزل نمی‌ماند.
پس از پر شدن برف در گودال، افراد دور یک سفره بزرگ که حاشیه گودال پهن می شود غذاهای سنتی را که به همراه آوردند صرف کرده و جشن می گیرند.
جشنواره گلاب گیری کاشان
مراسم گلابگیری کاشان از باغ گلهای محمدی یکی جشن‌های زیبا و معطر بهاری است که در شهرهای کاشان برگزار می‌شود و گردشگران را به سمت خودش جذب می‌کند.
از نیمه‌های اردیبهشت گلهای محمدی در مزارع کاشان شکوفا می‌شوند و با عطر خود شما را سرمست خواهند کرد.
گلاب گیری کاشان از اردیبهشت آغاز و تا اواخر خرداد ادامه دارد.
در آغاز مراسم سنتی گلابگیری بعد از چیدن گلهای محمدی خوش رنگ و بو، آن‌ها را درون دیگ‌های بزرگ مسی می‌ریزند.
بعد از جوشاندن گلهای محمدی، بخار حاصل از آن‌ها از طریق لوله‌های متصل به دیگ به محفظه‌ای که درون آب سرد قرار دارد، می‌رسد و گلاب خوش عطر کاشان تولید می‌شود.
فرآیند تقطیر با روش سنتی در هر بار حدود ۵ تا ۷ ساعت طول می‌کشد.
اگر فرایند تقطیر دوباره تکرار شود، این بار گلاب دو آتشه به دست می‌آید و از تقطیر گلاب دو آتشه، گلاب ناب کاشان تهیه می‌شود که بسیار غلیظ است و عطر بی‌نظیری دارد.
جشنواره گل گاوزبان
جشنواره بنفش و معطر گل گاو زبان یکی از رسوم زیبا و جذاب مردم شمال ایران است که هر سال برگزار می‌شود و بسیار تماشایی است.
دشت گل گاوزبان یک اتفاق یک‌دست بنفش و زیبا در دامنه‌های کوهستان البرز است که هر بهار بی‌مرز و محدوده می‌روید و می‌شکفد و بر زمینه سبز رنگ، عطر و رنگ بنفش می‌پاشد.
در دامنه البرز و در روستاهای مازندران و گیلان که محل رویش گل گاوزبان است، از اواسط اردیبهشت ماه و تا شهریور شکفتن غنچه‌ها و برداشت و دستچین کردن این گل زیبا و پرخاصیت شروع می‌شود.
دشت‌های گل گاوزبان از جمله دشت های بهاری ایران است که با رسیدن فصل برداشت، طبیعت‌گردها برای تماشای دشت‌های بنفش و معطر و یا همراهی در برداشت گل‌گاوزبان در کنار مردم محلی به این مناطق می‌آیند.
اشکور، پایتخت جشنواره گل گاو زبان
اولین و مهم‌ترین دشت گل‌گاوزبان در مناطق کوهستانی اشکورات رحیم آباد در شهرستان رودسر گیلان است.
روستای اشکور منطقه کوهستانی و ییلاقی است که در امتداد رشته کوه البرز قرار دارد.
این منطقه با ۴۷۰ هکتار مساحت زیرکشت و برداشت ۲۲۰ تن گل گاوزبان، قطب تولید این گل در کشور است و به عنوان «پایتخت گل گاو زبان ایران» شناخته می‌شود.
هر سال در زمان فصل برداشت گل گاوزبان به منظور حمایت از کشاورزانی که گل‌گاوزبان کشت می‌کنند، جشنواره گل گاوزبان در این منطقه با انجام جشن و مراسم سنتی محلی برپا می‌شود.
اشکور به درختان و باغ‌های پربار گردو، فندق و بادام معروف است.
وجود چشمههای زلال آب معدنی، رودخانه‌های پرآب، غارها و کوه های سنگی و دریاچه‌های طبیعی، طبیعت بکر و زیبا و تماشایی در این منطقه به وجود آورده است.
این روستا مقصد جذابی برای طبیعتگردان است.
جنت‌رودبار رامسر، مهد گل گاو زبان
رامسر با ۲۵۰ هکتار زمین که به کشت گل گاو زبان اختصاص دارد، نقش پررنگی در تولید این گیاه درمانی و زیبای بنفش ایفا می‌کند.
روستای جنت‌رودبار، مهم ترین منطقه کشت گل گاوزبان در رامسر است که به «مهد گل گاوزبان» مشهور شده است.
اهالی این روستای زیبا با طبیعت بکر و جاذبه‌های طبیعی متنوع چندسالی است که در فصل برداشت این گیاه پرخاصیت،یعنی اردیبهشت و خرداد جشنواره گل گاوزبان را با رقص و موسیقی شاد و زیبای محلی برپا می‌کنند.
در این جشن اهالی جنت‌رودبار، صنایع دستی و محصولات محلی به خصوص گل‌گاوزبان این منطقه را به گردشگران معرفی و ارایه می‌کنند.
برای رفتن به روستای جنت‌رودبار در ییلاقات رامسر از رامسر به سمت جاده رامسر- تنکابن حرکت کنید سپس به جاده جنت رودبار بپیچید و بعد از گذر از مسیر پرپیچ و خم جنگل زیبا و دیدنی دالخانی به این روستا برسید.
گردنه حیران بنفش و جشنواره گل گاو زبان
ارتفاعات شهر آستارا و گردنه حیران از جمله مناطق رویش گل گاوزبان است.
در فصل برداشت این گل در ماه‌های اردیبهشت و خرداد بیست هکتار از دشت‌های این مناطق رنگ زیبای بنفش به خود می‌گیرند.
دشت‌های گل گاوزبان بنفش حیران در میان مه و باران تماشایی است.
اهالی بومی منطقه و گردشگران طبیعت دوست در این دوره برای چیدن گل و برگ گل گاوزبان به این مناطق می‌آیند.
هزارجریب در انحصار گل گاوزبان
ارتفاعات شیب دار هزارجریب در شهرستان نکا یکی دیگر از مکان‌های رویش گل‌گاوزبان در استان مازندران است.
هزارجریب یکی از دو بخش شهرستان نکاست و با وجود پوشش جنگل‌های زیبای هیرکانی، انبوه درختان ممرز، افرا، شمشاد، بلوط، انجیلی و غارهای زیبای طبیعی، چشمههای جوشان و آبشار زیباترین منطقه گردشگری شهرستان نکا است.
جدای از همه اینها، هزارجریب به منطقه رویش گیاهان دارویی به خصوص گل گاوزبان‌های بنفش و سرخابی مشهور است.
آب و هوای مرطوب و پربارش این منطقه زمین‌های شیب‌دار هزار جریب را به رستنگاه مناسبی برای رویش گیاهان دارویی تبدیل کرده است.
نیمه اردیبهشت که به این منطقه سفر کنید با دشت‌هایی سرخابی از گل گاوزبان‌های روییده و شکفته مواجه می‌شوید که در دامنه کوهستان دلبری می‌کنند و عطر می‌پاشند.
سالانه مردم محلی این منطقه از زن و مرد و پیر و جوان از اردیبهشت تا خرداد دست به چیدن می‌زنند و چیزی در حدود ۱۵۰ تن گل گاو زبان از منطقه هزار جریب نکا برداشت می کنند. شهرستان نِکا یکی از شهرستان‌های مازندران است. این شهرستان از غرب به ساری و از شرق به بهشهر متصل است.
نکا یکی از شهرستان‌های مازندران است و از غرب به ساری و از شرق به بهشهر متصل است.
جشنواره سوسن چلچراغ
رویش سوسن چلچراغ در داماش به جاذبه گردشگری این منطقه تبدیل شده و هر سال همزمان با شکفتن گل، یعنی اواخر خرداد تا تیر ماه جشنواره گلدهی سوسن چلچراغ توسط اهالی داماش برپا می‌شود.
در این جشن اهالی داماش لباسهای رنگارنگ محلی می‌پوشند و با و ساز و آواز موسیقی و انجام بازی‌های بومی، شکفتن سوسن سپید و زیبای چلچراغ را جشن می‌گیرند.
این جشنواره فضای جذابی برای گردشگران و آشنایی با آداب و رسوم، رقص و موسیقی و لباس محلی اهالی داماش رودبار است.
در این جشنواره یک بازارچه محلی از محصولات طبیعی محلی و صنایع دستی داماش برپا می‌شود.
جشنواره ورزش های بومی – محلی جواهردشت
جشنواره ورزش های بومی – محلی جشنی شاد و محلی است که در منطقه ییلاقی جواهردشت چابکسر شهرستان رودسر در فصل تابستان و مرداد ماه برگزار می‌شود.
این مراسم شامل برنامه‌هایی چون مسابقات والیبال، اسب دوانی، طناب کشی، لافند بازی، ورزش باستانی، قوی‌ترین مردان روستا، کارناوال عروس بران و کشتی گیله مردی است.
جواهردشت، یکی از ییلاقات گیلان و ییلاق ساکنان روستاهای توابع چابکسر است.
روستای ییلاقی جواهردشت در ارتفاعات شرق گیلان یکی از مسیرهای رسیدن به منظره‌های بکر طبیعت، دشت‌های گل و چمنزار، چشمههای زلال جوشان و اقیانوس ابر است.
جشن انگور ارومیه
جشن خوشه چینی انگور در شهریور ماه یکی از زیباترین جشن‌های ایرانی است که در ارومیه به پاس برداشت محصول انگور هر سال برپا می‌شود.
تابستان که به آخر می‌رسد، خوشه‌های انگور، آبدار و شیرین آماده چیده شدن هستند.
مردم ارومیه با لباسهای سپید، ساز و دهل و شادی و رقص و ساز و آواز عاشیق‌ها، برکت رسیدن خوشه‌های انگور را در مراسم «شانی در» جشن می‌گیرند.
جشن انگور و دوشاب پزان در ارومیه به جشن شانی در معروف است.
«شانی‌در» ترکیب دو کلمه«شانی» یعنی گونه‌ای انگور مرغوب ارومیه و «در» به معنای چیدن است.
شانی‌در یا انگور چینی جشن سپاسگزاری از محصول انگور سالانه است که هرسال همزمان با رسیدن کامل انگور برپا می‌شود.
جشن انگور یا جشن شانی در معمولاً روزهای پایانی شهریورماه که انگورها کاملاً می‌رسند برگزار می شود و رسوم قدیمی مخصوص به خودش را دارد.
در جشن شانی در که پیشینه‌ای قدیمی دارد مردم از صبح در میدان اصلی روستا جمع می‌شدند و منتظر رسیدن «خانلارخانی» یعنی بزرگ و ریش سفید روستا برای شروع جشن می‌شوند.
خانلارخانی همراه با ۴ خانم که نمادی از عناصر چهارگانه یعنی آب، باد، خاک و آتش هستند و و دو دختر و پسر خردسال که نمادی از ادامه حیات هستند وارد میدان و جمع مردم می‌شدند.
خانلارخانی سخنان خود را با دعا و نیایش و شکرگزاری شروع و دعای ویژه جشن انگور را اجرا می‌کرده است.
بعد از مراسم شکرگزاری دختر و پسر خردسال سبدهایی از انواع انگور تبرک شده با دعا را به مردم تعارف می‌کنند و مردم هم به نیتی در دل، انگور برمی‌دارند.
بعد از این مراسم کار آیین دوشاب‌پزان و گرفتن شیره انگور شروع می‌شود.
در این مراسم انگورها شسته و له می‌شود و در ظرف‌هایی به نام تغار می‌ریزد.
سپس خاک مخصوصی برای ته‌نشین شدن املاح اضافه می‌کنند تا آب انگور صاف شود و بعد آب انگور را در دیگ‌هایی ریخته حرارت می‌دهند که غلیظ شود.
بعد از دوشاب پزان برنامه‌های شاد و سرگرم کننده جشن مثل کشتی مردان، نواختن ساز و دهل و آواز توسط عاشیق‌ها و رقص دسته‌جمعی با لباس محلی آذری و کشیدن صف طولانی به نشانه همبستگی برگزار می‌شود.
در این جشن نمایشگاهی هم برای عرضه انواع محصولات و مشتقات انگور مثل شیره، آبغوره، سرکه، کشمش و مارمالاد برگزار می‌شود.
جالب است بدانید که قدیم‌ترها میوه انگور در میان مردم ارومیه میوه‌ای مقدس بوده و تا قبل از مراسم شانی در لب به خوردن انگور نمی‌زدند.
همچنین مردم افتادن انگور روی زمین را گناه می‌دانستند و در زمان چیدن انگور سعی می‌کردند که دانه انگورها از خوشه جدا نشود و روی زمین نیفتد.
درباره سفر به ارومیه شهر نقل و انگور در مجله جاجیگا بخوانید.
جشن فردینه ماشو دهکده کندلوس
جشن پر شور و حال فردینه ماشو یک جشن ایرانی شاد است که با آغاز مرداد ماه و صدای ساز دهل و سرنای کندلوسی‌ها در میدان اصلی روستا آغاز می‌شود.
زنان و مردان دهکده با لباسهای رنگارنگ محلی به سبک و سیاق چوپانان طبرستانی به همراه نوازنده‌ها کارناوالی شاد و پر شور برپا می‌کنند.
کارناوال و با صدای ساز و دهل راه می‌افتد و بعضی‌ها با شیرینی و بعضی دیگر با تحم مرغ‌های رنگی ساده از حاضران پدیرایی می‌کنند.
گروهی هم با نوای ساز و دهل و با چوبدستی هایشان به رقص محلی مشغول می شوند.
برگزاری مسابقه کشتی محلی هم از دیگر برنامه‌های این جشن است.
مراسم نمادین عروسی دیگر برنامه شاد این جشن است.
عروس و داماد با لباس محلی مراسم حنابندان را اجرا کرده و عروس بعد از یک شبانه روز جشن و پایکوبی از خانه پدر راهی خانه داماد می‌شود.
با راه افتادن کارناوال جشن زن های هنرمند روستا هم بساط پذیرایی را را با دیگ های آش دوغ و زرشک، شیرینی پرساق مازنی و نان های محلی برپا می‌کنند.
این کارناوال شاد با ایست‌های مکرر و رقص‌ها محلی، بازی‌های دسته جمعی، نمایش و پذیرایی در پایان در پارک کندلوس با شعرخوانی به ایستگاه آخر می رسد.
البته برنامه آخر این جشن برگزاری نمادین جشن خرمن و سپاسگزاری در فصل برداشت است.
درباره سفر به کندلوس با مجله جاجیگا همراه باشید.
جشن نوروز بل و آغاز سال گالشی
نوروزبل نام جشنی است که به مناسبت آغاز سال دیلمی در گیلان برپا و به مناسبت بزرگداشت آن شعله نوروزی افروخته می شود.
تقویم مردم گیلک وابسته به گاهشمار باستانی ایرانی بوده است که بنا بر روایات ایرانی و همچنین براساس محاسبات نجومی کهن ترین سال شمار ایرانی است.
طبق این گاهشمار آخرین روز از ماه تقویم گیلکی به عنوان نوروز بل جشن گرفته می‌شود.
این جشن در هفدهم مرداد ماه هر سال نماد برداشت محصول است که با برپاداشتن آتش مقدس نواختن موسیقی و آوازخوانی شروع می‌شود.
مردم بعد از یک سال زحمت و تلاش و رسیدن فصل برداشت محصول، خانه‌های خود را آب و‌جارو می‌کردند، لباس رنگارنگ محلی پوشیده و آماده می‌شدند تا از مهمانان نوروزی با شیرینی و نان محلی پذیرایی کنند.
چوپانان هم با پوشیدن شولا و رفتن به ارتفاعات، آتش بزرگی برپا می‌کردند تا آمدن نوروز را به همگان اطلاع دهند.
در حال حاضر هم نوروز بل برپا می‌شود و برگزار کنندگان شیرینی پخش می‌کنند و عید را به یکدیگر تبریک می‌گویند.
ترانه‌های محلی همراه با موسیقی، خوانده می‌شوند و برپایی آتش همچنان رسم این مراسم است.
جشن خرمن گیلان – جشن ایرانی
جشن خرمن یکی از جشن‌های محلی محبوب مردم گیلان است که هر سال نیمه شهریورماه به نشانه قدرشناسی از برداشت برنج برگزار می‌شود.
در گیلان رسم است که کشاورزان وقتی همه برنج را درو می‌کنند، آخرین خوشه برنج را بریده و با خود به خانه می برند و جایی در معرض دیدِ همگان قرار می‌دهند.
به باور کشاورزان نگهداری آخرین خوشه برنج، باعث خیر و برکت آن سال می‌شود.
آخرین خوشه، به مدت یک سال در خانه نگهداری می‌شود و سال بعد برنج آن را جدا کرده، مقداری را به گاو نر که زمین را آماده کشت می‌کند، می‌دهند و مابقی را به نیت برکت در خزانه برنج سال جدید می‌ریزند.
در حال حاضر جشن خرمن، با نزدیک شدن به فصل پاییز اواسط شهریورماه، به پاس شکرگزاری محصول و رفع خستگی کشاورزان در شهرهای مختلف استان گیلان برگزار می‌شود.
در جشن خرمن، مراسم برداشت محصول و خرمن‌‌کوبی به صورت نمادین، با ابزار و ادوات سنتی کشاورزی، نمایش داده می‌شود. شالیکاران با لباسهای سنتی گیلان، به خواندن آواهای محلی و سرنانوازی می‌پردازند.
کشاورزان کهنسال، با لباس محلی گیلان، سه بار مجمع مسی را روی دست به سمت آسمان بالا می‌برند و از خداوند طلب باران و آفتاب می‌کنند و بعد به صورت نمادین و به رقص، روند کاشت، داشت و برداشت برنج را انجام می‌دهند.
عروسبران
عروسبران و برگزاری جشن ازدواج زوج‌‌های جوان در گیلان، همزمان با جشن خرمن، از گذشته تا به حال نوعی شگون و میمنت محسوب می‌شد که تا امروز هم ادامه دارد.
در این مراسم داماد و عروس میان شور، شادی و دهل از میان مدعوین جشن عبور می‌کنند و دختران جوان هم دنبال آن‌ها با سینی‌هایی حاوی خوشه برنج و شیرینی بر سر، با شادی و پایکوبی، آن‌ها را تا خانه بخت همراهی می‌کنند.
سُرنانوازی، رقص خرمن و موسیقی محلی، اجرای بازی‌ها و سنت‌های قدیمی گیلان مثل لافندبازی (طناب‌بازی)، کشتی گیله‌مردی، مسابقات شاد و نمایش ادوات سنتی کشاورزی فضای جشن را لبریز از شادی می‌کند.
درباره منطقه ییلاقی دیلمان در مجله جاجیگا بخوانید.
جشنواره جوکول رشت
جشنواره جوکول یکی از جشن‌های محلی گیلان است که در فصل برداشت برنج با هدف زنده نگه داشتن آداب و رسوم بومی شالیکاری در پیاده راه فرهنگی رشت برپا می‌شود.
جوکول اصلاحی گیلکی از دو کلمه جو به معنای برنج و کول به معنای نارس است؛ به خوشه نارس برنج که رنگ آن متمایل به زرد است ، جوکول گفته می‌شود که نوید رسیدن فصل برداشت را به کشاورز می‌دهد.
جوکول را به مقدار کم می‌چینند و دود می‌دهند و خام می‌خورند، جوکول نوبرانه برنج است و هرچه تازه‌تر باشد، نرم‌تر و خوش طعم‌تر است و هر چه بیشتر بماند، سفت و خشک‌تر می‌شود.
در این جشنواره ، علاوه بر محصولات فرآوری شده جوکول، ادوات سنتی برنجکاری مثل پادنگ و آبدنگ هم به نمایش گذاشته می‌شود.
اجرای موسیقی محلی، آیین‌های سنتی و عرضه صنایع دستی از دیگر برنامه‌های این جشنواره است.
درباره سفر به رشت شهر شب‌های روشن و باران های نقره‌ای در مجله جاجیگا بخوانید و با اجاره ویلا شمال و یا به طور مشخص اجاره ویلا در رشت سفر و اقامتی دلچسب و خاطره‌انگیز را در کنار خانواده رقم بزنید.
جشن زغال اخته قزوین
جشن برداشت زغال اخته هر سال به پاس برداشت محصول پربار زغال اخته، در روستای هیر برپا می‌شود.
زمان این جشن مصادف با آغاز برداشت زغال اخته است که از مرداد ماه آغاز می شود و تا آخر مهرماه ادامه دارد.
برداشت زغال اخته از مرداد ماه آغاز می شود و تا آخر مهرماه ادامه دارد.
جشن زغال اخته معمولا هر سال یازده شهریور ماه با آواز و موسیقی و رقص و لباس و بازی‌های محلی اهالی روستای هیر قزوین برپا می شد.
در طول جشن محصولاتی مثل لواشک، مربا، سس و سایر فرآورده‌های زغال اخته در غرفه‌هایی عرضه می‌شود و سبدهای زغال اخته دست به دست می‌چرخد.
این جشن شاد و خوشرنگ به یک مناسبت جذاب گردشگری هم تبدیل شده بود و گردشگران زیادی را به این منطقه جذب می‌کرد.
در جشن برداشت محصول زغال اخته، پشت‌بام‌های روستای هیر با جمع آوری این محصول و سینی‌های لواشک زغال اخته سرخ و خوشرنگ می‌شود.
در مسیر سفر به قزوین با جایجگا همراه باشید.
جشن انار اورامانات
یکی از بزرگ‌ترین جشن‌های برداشت انار، جشنواره انار اورامانات است که در اواخر مهرماه در ۴ روستای بلبر، سلین، ژیوا و ناو از منطقه اورامانات کردستان برگزار می‌شود.
با شرکت در این جشنواره علاوه بر خرید انار تازه و فرآورده‌های آن، مردم روستا را می‌بینید که با شور و شادی در این جشن شرکت کرده‌اند تا فرهنگ و سنت کهن خود را به شما معرفی کنند.
فلسفه‌ای کهن در پشت جشنواره انار نهفته و نقش بانوان در این جشن پررنگ‌تر است که نشان دهنده‌ی جایگاهی است که در باغبانی این محصولات دارند.
برای لذت بردن از همه زیبایی‌های کردستان و اقامت چند روزه در این استان، بهترین گزینه اجاره ویلا و سوئیت در کردستان است.
جشن انار فاروق
چند سالی است که در روستای فاروق از توابع شهرستان مرودشت جشنواره انار برگزار می‌شود.
این جشنواره سرخ رنگ در آبان ماه برگزار می‌شود و در غرفه‌های مختلف‌اش محصولات متفاوتی مثل انار، رب انار، آب انار، بادام و گردو عرضه می‌شود.
جشن انار بادرود
شهر بادرود در ۳۰ کیلومتری شهرستان نطنز با انار شیرین‌اش همچون نگینی قرمز در دل کویر می‌درخشد.
انار نادری بادرود جزو چهار رقم انار معروف کشور است که ۷۰ درصد آن به کشورهای دیگر صادر می‌شود.
هر ساله در نیمه آبان، جشنواره زیبایی در این شهر برگزار می‌شود که به دلیل معروفیت انار این شهر یکی از جذاب‌ترین جشنواره‌های انار کشور است.
در این جشن علاوه بر خرید انار شیرین نادری می‌توانید طرز تهیه رب انار، سرکه انار، رنگ‌رزی انار را از نزدیک ببینید و لذت ببرید.
جشن انار دورک
روستای دورک در شهرستان اردل استان چهارمحال و بختیاری به سرزمین زیبای یاقوت‌های سرخ شهرت دارد و به یمن حضور باغ‌ها و درختان انار فراوانش به آن دورک اناری می‌گویند.
درست زمان برداشت انار از باغات این روستا به شکرانه این انارهای شیرین، اهالی روستا جشنواره‌های زیبایی برگزار می‌کنند.
با حضور در این جشن علاوه بر خرید انار تازه و سرخ، از برنامه‌های سرگرم کننده مختلفی مثل رقص محلی، اجرای ترانه‌های زیبای بختیاری و شاهنامه‌خوانی هم لذت خواهید برد.
جشن انار پاوه
جشن انار پاوه هر ساله در آبان ماه پس از چیدن انار و به شکرانه برداشت آن در روستای زردویی برگزار می‌شود.
این جشنواره فرصت مناسبی برای روستاییان فراهم می‌کند تا در کنار فروش انار تازه، سایر محصولات و دست سازه‌های خود را هم عرضه کنند.
انار پاوه یکی از انواع انار با کیفیت و معروف ایران است که علاوه بر مصرف داخلی به کشورهای همسایه از جمله عراق صادر می‌شود.
جشن انار انبوه
روستای انبوه از توابع شهرستان رودبار یکی از قدیمی‌ترین روستاهای استان گیلان است که قدمت آن به ۳ هزار و ۵۰۰ سال پیش برمی‌گردد و وجود محوطه تاریخی قلعه چیمارود و پل تاریخی انبوه گواه این ادعاست.
هر ساله جشن انارچینی در آخرین جمعه مهر ماه به صورت خودجوش با حضور پرشور مردم در این روستا برگزار می‌شود.
زنان و دختران روستا با پوشیدن لباس های محلی رنگارنگ زینت بخش این جشنواره خوشرنگ هستند و آن را تماشایی‌تر می‌کنند.
با حضور در این جشن علاوه بر خرید انار تازه و مرغوب و محصولات آن، از قدم زدن در کوچه پس کوچه‌های این روستای تاریخی هم لذت خواهید برد.
جشن انار نی ریز
در شهرستان نی ریز یزد همچنین شهرستان ارسنجان فارس جشنواره برداشت انار در آبان ماه برگزار می‌شود.
در این جشنواره علاوه بر خرید انار تازه و فرآورده‌های آن می‌توانید از تماشای نمایشگاه عکس انار هم لذت ببرید.
همچنین فراموش نکنید خوشمزه‌ترین آش انار عمرتان را هم در این جشن بچشید.
جشن انار شهرضا
در اوایل آبان ماه در شهر رضای اصفهان جشن انار در فرهنگسرای تاریخی این شهر برگزار می‌شود.
در این جشنواره علاوه بر خرید انار برنامه‌های جانبی سرگرم‌کننده‌ای مثل اجرای موسیقی سنتی، نمایشگاه عروسک چوبی و صنایع دستی و مسابقات ماهیگیری هم در انتظار شماست.
جشن لیمو کرمانشاه قصرشیرین
جشن لیمو یکی از جشنواره‌های محلی و شاد و از جمله جشن خرمن است که بعد از میوه چینی باغ‌های لیمو در قصرشیرین برگزار می‌شود.
این جشن قدیمی به شکرانه برداشت محصول فراوان و مرغوب لیمو برگزار می‌شود.
جشن لیمو توسط باغداران با پذیرایی از مهمانان و شرکت کنندگان با غذاهای محلی و شیرینی‌های سنتی در فصل لیمو چینی که آذر ماه میانه دو فصل پاییز و زمستان است، برگزار می‌شود.
قصر شیرین محصول لیموی مرغوبی دارد و حدوداً ۲۰۰ هکتار باغ لیمو شیرین در این شهرستان وجود دارد که به کاشت لیمو مشغول هستند.
جشن پیرشالیار اورامانات
مراسم پیر شالیار جشن زیبا و کهنسالی است که علاوه بر اهالی اورامانات و روستاهای اطراف، گردشگرانی از سراسر ایران و حتی جهان را هم به سمت این منطقه با طبیعتی بکر و زیبا می‌کشاند.
در جشن پیرشالیار مردان روستا با لباس محلی کردی دست در دست هم انداخته و با تکرار لفظ جلاله «الله» و ذکرهای معنوی حس پیوستگی و اتحاد روحی و جسمانی را در حلقه‌ای پیوسته و با حرکاتی موزون و هماهنگ به رقص در می‌آورند.
ردیف دف نوازان با حس و شوری خاص دف می‌نوازند و تلاقی دست‌ها و دف و حال دف زنی فضای معنوی جشن را دوچندان می‌کند.
دراوج شور در گرفته از این مراسم و رقص عرفانی شورانگیز، بعضی با حرکات سر و آشفتگی موها به حس خلسه گونه‌ای می‌رسند.
علاوه بر کسانی که در این آیین حضور دارند، تماشا و درک این حس و حال خاص برای کسانی که به تماشا می‌آیند هم زیبا و شورانگیز است.
مراسم پیر شالیار معمولا دو بار در سال در کنار مقبره و خانه پیرشالیار به مدت سه روز جشن گرفته می‌شود، یکی در میانه زمستان و دیگری در میانه بهار.
آرامگاه پیر شالیار که در پایان جاده آسفالته اورامان قرار دارد، عمارتی ساده، چهارگوش و آجری است که گنبدی به رنگ آبی، نشانه مقبره این پیر عارف کردستان است.
عروسی پیر شالیار در آخرین سه شنبه منتهی به نیمه بهار و نیمه بهمن ماه شروع می‌شود.
شامگاه سه شنبه زمان شروع این مراسم است که با چیدن گردوهای باغ پیرشالیار و پخش کردن آن بین اهالی روستا شروع می‌شود.
قبل از طلوع آفتاب روز چهارشنبه، کودکان روستا گردوهای جمع شده را به در خانه اهالی روستا می‌برند و پخش می‌کنند
صاحب‌خانه هم در مقابل گردو به آن‌ها خوراکی و تنقلات می‌دهد.
صبح روز چهارشنبه کسانی که نذر دارند گاو و گوسفندها را به کنار خانه پیر شالیار می‌برند و قربانی می‌کنند.
بخشی از گوشت قربانی بین اهالی روستا پخش و بخش دیگر برای پختن غذای جشن سه روزه به آشپزخانه خانه پیرشالیار برده می‌شود.
آش جو یا «هولوشینه تشی» غذای مخصوص جشن عروسی است که اهالی معتقدند ۹۵۰ سال پیش در عروسی پیر هم پخته شده است.
نان مخصوصی به نام «کلیره مژگه» که از ترکیب آرد گندم، گردو خرد شده و پیاز درست می‌شود یکی از خوراکی های مخصوص این جشن است.
حوالی ساعت دو و سه بعداز ظهر است که مراسم دف نوازی و رقص دست جمعی مخصوص عروسی پیر شالیار با حال و هوای عرفانی و ذکرهای معنوی‌اش شروع می‌شود.
مردان پیر و جوان کُرد دست در دست هم رشته می‌شوند و با حرکاتی یکسان و موزون و موسیقی دف‌نوازان شور و حالی عرفانی و خاص با احساس پیوستگی و اتحادی معنوی برپا می‌شود.
اهالی روستا در مدت سه روز دست از کار و زندگی روزمره برمی‌دارند و در این جشن حاضر می‌شوند.
دو روز نخست جشن مراسم تا عصر ادامه پیدا می‌کند و روز سوم اما جشن تا پاسی از شب ادامه پیدا می‌کند.
این شب نشینی به خواندن شعر و قصاید عرفانی و بحث‌های عرفانی و دست به دست کردن کفش پیرشالیار و درنهایت دعا و نیایش سپری می‌شود.
فستیوال موسیقی کوچه بوشهر
فستیوال موسیقی کوچه در بوشهر یکی از جشن‌های محلی معروف محبوب ایرانی است که چند سالی بیشتر از برگزاری آن نمی‌گذرد اما طرفداران زیادی پیدا کرده است.
فستیوال کوچه برای اولین بار در اسفند ماه سال ۱۳۹۶ و سال بعدش در بوشهر برگزار شد و خاطره ای فراموش نشدنی برای طرفداران موسیقی های زنده و اصیل ساخت.
با شیوع پاندمی شیوع کرونا این جشنواره متوقف و بار دیگر در سال ۱۴۰۲ برگزاری این جشنواره در بوشهر از سر گرفته شد.
موسیقی بندری به خصوص موسیقی اصیل بوشهری اصلی ترین سبک موسیقی جشنواره کوچه است با این حال اما خوانندگان و نوازندگان از نقاط مختلف ایران در این فستیوال با سبک موسیقی خاصی که دارند اجرا می‌کنند.
فستیوال کوچه در روز بزرگداشت بوشهر برگزار می شود و یک گردهمایی شاد و موسیقایی است که به مدت شش روز برگزار می‌شود و حال و هوای پر شور و حالی به این شهر مهمان نواز و اهالی باصفاش می‌بخشد.
در سفر به بوشهر جاجیگا را همراهی کنید.
سخن آخر
جشن‌های ایرانی نمادی از تنیدگی موسیقی و رنگ و رقص و شادی در زندگی و فرهنگ ایرانی است.
در نقطه نقطه این سرزمین وسیع و طبیعت پربار و رنگارنگش به بهانه‌های مختلف بساط شادی و جشن برپا می‌شود.
در این نوشته سراغ معروف‌ترین جشن‌های محلی ایرانی در مناطق مختلف کشورمان رفتیم و با روند برگزاری آن آشنا شدیم.
مراسم قالیشویان مشهد اردهال که در فهرست میراث جهانی یونسکو هم ثبت شده رو خوبه اضافه کنین. همینطور آئین زیارت کلیسای تادئوس و جشن سده.
ممنون از اطلاعاتتون